Anachronism: Zaman Dışı Unsurların Kullanımı
Anachronism, bir eserde veya anlatıda, o döneme ait olmayan unsurların kullanılmasıdır. Bu unsurlar, tarihsel, kültürel veya teknolojik olabilir. Anachronism, genellikle yazarın veya sanatçının dikkatsizliğinden kaynaklanır, ancak bazen kasıtlı olarak da kullanılabilir.
Anachronism Türleri
- Tarihsel Anachronism: Tarihsel bir dönemde geçen bir eserde, o döneme ait olmayan unsurların kullanılmasıdır. Örneğin, Orta Çağ’da geçen bir romanda, ateşli silahların kullanılması tarihsel bir anachronism’dir.
- Kültürel Anachronism: Farklı bir kültürden unsurların, başka bir kültürün eserinde kullanılmasıdır. Örneğin, bir Türk romanında, Çin kültürüne ait unsurların kullanılması kültürel bir anachronism’dir.
- Teknolojik Anachronism: Geçmişte olmayan teknolojik unsurların, geçmişte geçen bir eserde kullanılmasıdır. Örneğin, 19. yüzyılda geçen bir romanda, bilgisayarların kullanılması teknolojik bir anachronism’dir.
Anachronism’in Kullanımı
Anachronism, genellikle yazarın veya sanatçının dikkatsizliğinden kaynaklanır. Ancak, bazen kasıtlı olarak da kullanılabilir. Örneğin, bir yazar, geçmişte geçen bir eserde, o döneme ait olmayan unsurları kullanarak, okuyucunun dikkatini çekmek veya esere mizah katmak isteyebilir.
Anachronism Örnekleri
- Shakespeare’in “Romeo ve Juliet” oyununda, Romeo ve Juliet’in birbirlerine mektup yazması, 16. yüzyılda İngiltere’de posta sisteminin bulunmaması nedeniyle bir anachronism’dir.
- Jules Verne’in “Denizler Altında Yirmi Bin Fersah” romanında, Kaptan Nemo’nun denizaltısı, 19. yüzyılda denizaltıların henüz icat edilmemiş olması nedeniyle bir anachronism’dir.
- Steven Spielberg’in “Jurassic Park” filminde, dinozorların günümüzde yaşaması, dinozorların 65 milyon yıl önce neslinin tükenmiş olması nedeniyle bir anachronism’dir.
Anachronism’in Önemi
Anachronism, bir eserin tarihsel doğruluğunu etkileyebilir. Ancak, anachronism’in her zaman olumsuz bir şey olmadığını unutmamak gerekir. Bazen, anachronism, bir esere mizah katabilir veya okuyucunun dikkatini çekebilir.
Anachronism’in Çevirisi
Anachronism, İngilizce’den Türkçe’ye “zaman dışı unsur” olarak çevrilebilir.