Dizanteri
Dizanteri, bağırsakların iltihaplanmasıyla seyreden ve ishal, karın ağrısı, ateş ve kusma gibi belirtilere neden olan bir enfeksiyondur. Genellikle bakteri, virüs veya parazitler tarafından oluşturulur. Dizanteri, özellikle hijyen koşullarının yetersiz olduğu bölgelerde yaygındır.
Dizanteri Türleri
Dizanteri, etkenine göre iki ana gruba ayrılır:
- Bakteriyel dizanteri: Bu tür dizanteri, Shigella bakterisi tarafından oluşturulur. Shigella bakterisi, dışkı yoluyla yayılır ve ağız yoluyla vücuda girer.
- Viral dizanteri: Bu tür dizanteri, rotavirüs, norovirüs veya adenovirüs gibi virüsler tarafından oluşturulur. Virüsler, dışkı yoluyla veya solunum yoluyla yayılır ve ağız yoluyla vücuda girer.
Dizanteri Belirtileri
Dizanteri belirtileri, etkenine ve enfeksiyonun şiddetine göre değişebilir. Genellikle ishal, karın ağrısı, ateş ve kusma gibi belirtiler görülür.
- İshal: Dizanterinin en sık görülen belirtisidir. İshal, sulu veya kanlı olabilir.
- Karın ağrısı: Karın ağrısı, genellikle ishalden önce veya sırasında görülür.
- Ateş: Ateş, genellikle 38°C veya üzeridir.
- Kusma: Kusma, genellikle ishalden sonra görülür.
- Baş ağrısı: Baş ağrısı, genellikle ateşle birlikte görülür.
- Yorgunluk: Yorgunluk, genellikle ateş ve ishal nedeniyle görülür.
- İştahsızlık: İştahsızlık, genellikle ishal ve kusma nedeniyle görülür.
Dizanteri Tanısı
Dizanteri tanısı, dışkı örneği alınarak yapılır. Dışkı örneği, laboratuvarda incelenerek etken belirlenir.
Dizanteri Tedavisi
Dizanteri tedavisi, etkenine göre yapılır. Bakteriyel dizanteri, antibiyotiklerle tedavi edilir. Viral dizanteri, antiviral ilaçlarla tedavi edilir.
Dizanteri Önlenmesi
Dizanteri, hijyen koşullarının iyileştirilmesiyle önlenebilir. Aşağıdaki önlemler, dizanteri riskini azaltmaya yardımcı olur:
- Ellerinizi sık sık sabun ve suyla yıkayın.
- Meyve ve sebzeleri iyice yıkayın.
- Et ve balık ürünleriyi iyice pişirin.
- Süt ve süt ürünlerini pastörize edilmiş olarak tüketin.
- Su kaynaklarının temiz olduğundan emin olun.
- Seyahat ederken, hijyen koşullarının iyi olduğu yerlerde konaklayın ve yemek yiyin.
Dizanteri Komplikasyonları
Dizanteri, tedavi edilmediğinde ciddi komplikasyonlara yol açabilir. Bu komplikasyonlar şunlardır:
- Dehidratasyon: İshal ve kusma nedeniyle vücut sıvısı kaybı meydana gelir. Dehidratasyon, özellikle çocuklarda ve yaşlılarda tehlikeli olabilir.
- Elektrolit dengesizliği: İshal ve kusma nedeniyle vücut elektrolitleri kaybeder. Elektrolit dengesizliği, kas krampları, kalp ritm bozuklukları ve nöbetlere yol açabilir.
- Sepsis: Dizanteri bakterileri, bağırsak duvarından kan dolaşımına geçerek sepsis adı verilen bir enfeksiyona yol açabilir. Sepsis, organ yetmezliğine ve ölüme yol açabilir.
- Hemolitik üremi sendromu (HÜS): Dizanteri bakterileri, kırmızı kan hücrelerinin parçalanmasına yol açarak HÜS adı verilen bir hastalığa neden olabilir. HÜS, böbrek yetmezliğine ve ölüme yol açabilir.
Dizanteri Aşısı
Dizanteri aşısı, Shigella bakterisine karşı koruma sağlar. Dizanteri aşısı, seyahat eden kişilere ve hijyen koşullarının yetersiz olduğu bölgelerde yaşayan kişilere önerilir.