Malul Ne Demek?
Malul, fiziksel veya zihinsel bir engeli nedeniyle günlük aktivitelerini yerine getirmekte zorluk çeken kişidir. Malullük, doğuştan veya sonradan edinilmiş olabilir. Doğuştan malullükler genellikle genetik faktörlerden kaynaklanırken, sonradan edinilmiş malullükler ise kaza, hastalık veya yaralanma gibi nedenlerle ortaya çıkar.
Malullük, kişinin hayatını birçok yönden etkileyebilir. Malul kişiler, günlük aktivitelerini yerine getirmekte zorluk çekebilir, iş bulmakta ve sürdürmekte sorun yaşayabilir, sosyal hayata katılımda zorluk çekebilir ve sağlık sorunları yaşayabilirler.
Malullük Türleri
Malullük, çeşitli şekillerde sınıflandırılabilir. En yaygın malullük türleri şunlardır:
- Fiziksel malullük: Bu tür malullük, kişinin hareket kabiliyetini etkiler. Fiziksel malullüğe neden olan faktörler arasında kas hastalıkları, kemik hastalıkları, eklem hastalıkları, sinir sistemi hastalıkları ve yaralanmalar yer alır.
- Zihinsel malullük: Bu tür malullük, kişinin zihinsel işlevlerini etkiler. Zihinsel malullüğe neden olan faktörler arasında genetik faktörler, doğum öncesi veya doğum sırasındaki sorunlar, çocukluk döneminde geçirilen hastalıklar ve yaralanmalar yer alır.
- Duyusal malullük: Bu tür malullük, kişinin görme, işitme, koku alma veya tat alma duyularını etkiler. Duyusal malullüğe neden olan faktörler arasında genetik faktörler, doğum öncesi veya doğum sırasındaki sorunlar, çocukluk döneminde geçirilen hastalıklar ve yaralanmalar yer alır.
- Ruhsal malullük: Bu tür malullük, kişinin ruhsal sağlığını etkiler. Ruhsal malullüğe neden olan faktörler arasında genetik faktörler, çocukluk döneminde yaşanan travmalar, yetişkinlikte yaşanan stresli olaylar ve madde bağımlılığı yer alır.
Malullük Oranı
Malullük oranı, kişinin malullüğünün derecesini belirleyen bir ölçüdür. Malullük oranı, %0 ile %100 arasında değişebilir. %0 malullük, kişinin hiçbir malulluğu olmadığı anlamına gelirken, %100 malullük, kişinin tamamen malul olduğu anlamına gelir.
Malullük oranı, kişinin günlük aktivitelerini yerine getirme yeteneği, iş bulma ve sürdürme yeteneği, sosyal hayata katılım yeteneği ve sağlık durumu gibi faktörler dikkate alınarak belirlenir.
Malullük Hakları
Malul kişiler, diğer vatandaşlar gibi eşit haklara sahiptir. Malul kişilerin hakları arasında şunlar yer alır:
- Eğitim hakkı
- Çalışma hakkı
- Sağlık hakkı
- Sosyal güvenlik hakkı
- Ulaşım hakkı
- Erişilebilirlik hakkı
- Ayrımcılığa uğramama hakkı
Malullük ve Toplum
Malullük, bir toplumsal sorun olarak kabul edilir. Malul kişiler, toplumda çeşitli zorluklarla karşılaşabilirler. Bu zorluklar arasında şunlar yer alır:
- Ayrımcılık
- Önyargı
- Engeller
- Erişilemezlik
- Yoksulluk
- İşsizlik
- Sosyal izolasyon
Toplum, malul kişilerin karşılaştığı zorlukları ortadan kaldırmak için çeşitli önlemler alabilir. Bu önlemler arasında şunlar yer alır:
- Ayrımcılığa ve önyargıya karşı mücadele
- Engelleri kaldırma
- Erişilebilirliği sağlama
- Yoksulluk ve işsizlikle mücadele
- Sosyal izolasyonu önleme
Toplum, malul kişilerin karşılaştığı zorlukları ortadan kaldırarak, onların eşit haklara sahip olmalarını sağlayabilir ve daha yaşanabilir bir dünya yaratabilir.