Kişilik
Kişilik, bir bireyin düşüncelerini, duygularını ve davranışlarını etkileyen kalıcı ve ayırt edici özelliklerin örüntüsüdür. Kişilik, bir kişinin nasıl davrandığını, başkalarıyla nasıl etkileşim kurduğunu ve dünyayı nasıl gördüğünü belirler.
Kişilik, doğuştan gelen ve sonradan edinilen faktörlerin etkileşimiyle oluşur. Doğuştan gelen faktörler arasında genetik, mizaç ve fizyolojik özellikler yer alır. Sonradan edinilen faktörler arasında ise çevre, eğitim, deneyimler ve öğrenme yer alır.
Kişilik, genellikle beş temel boyutla tanımlanır:
- Dışadönüklük-İçedönüklük: Dışadönük kişiler, sosyal, konuşkan ve girişkendir. İçedönük kişiler ise, daha sessiz, çekingen ve içe dönüktür.
- Uyumluluk-Uygunsuzluk: Uyumlu kişiler, uyumlu, işbirlikçi ve yardımseverdir. Uygunsuz kişiler ise, daha bağımsız, asi ve kuralcıdır.
- Sorumluluk-İrresponsabilite: Sorumlu kişiler, güvenilir, düzenli ve planlıdır. İrresponsable kişiler ise, daha dikkatsiz, dağınık ve plansızdır.
- Duygusal Denge-Duygusal Dengesizlik: Duygusal dengeli kişiler, duygularını kontrol edebilir ve başkalarıyla sağlıklı ilişkiler kurabilir. Duygusal dengesiz kişiler ise, daha duygusal, değişken ve dürtüseldir.
- Açıklık-Kapalılık: Açık kişiler, yeni deneyimlere açık, yaratıcı ve meraklıdır. Kapalı kişiler ise, daha geleneksel, muhafazakar ve değişime dirençlidir.
Kişilik, bir kişinin hayatının her alanını etkiler. Kişilik, bir kişinin iş başarısını, ilişkilerini, sağlığını ve mutluluğunu belirler.
Kişilik Türleri
Kişilik, birçok farklı şekilde sınıflandırılabilir. En yaygın kişilik sınıflandırmalarından biri, Carl Jung’un kişilik tipleri teorisidir. Jung, insanların dört temel kişilik tipine sahip olduğunu öne sürmüştür:
- Dışadönük Düşünme: Bu kişilik tipindeki kişiler, mantıklı, analitik ve objektiftir. Başkalarıyla etkileşim kurmaktan hoşlanırlar ve yeni deneyimlere açıktırlar.
- Dışadönük Duyumsama: Bu kişilik tipindeki kişiler, duyusal, pratik ve gerçekçidir. Başkalarıyla etkileşim kurmaktan hoşlanırlar ve fiziksel aktivitelerden zevk alırlar.
- İçedönük Sezgi: Bu kişilik tipindeki kişiler, yaratıcı, hayalperest ve sezgiseldir. Başkalarıyla etkileşim kurmaktan hoşlanmazlar ve yalnız kalmayı tercih ederler.
- İçedönük Duygu: Bu kişilik tipindeki kişiler, duygusal, şefkatli ve yardımseverdir. Başkalarıyla etkileşim kurmaktan hoşlanmazlar ve yalnız kalmayı tercih ederler.
Kişilik Gelişimi
Kişilik, yaşam boyunca gelişir ve değişir. Kişilik gelişimi, doğuştan gelen faktörler, çevre, eğitim, deneyimler ve öğrenme gibi birçok faktörün etkileşimiyle gerçekleşir.
Kişilik gelişimi, çocukluk döneminde başlar ve ergenlik döneminde hızlanır. Kişilik, yetişkinlik döneminde nispeten sabitlenir, ancak yaşam boyunca küçük değişiklikler gösterebilir.
Kişilik Bozuklukları
Kişilik bozuklukları, kişinin günlük yaşamını ve işlevselliğini olumsuz yönde etkileyen kalıcı ve esnek olmayan kişilik özellikleridir. Kişilik bozuklukları, kişinin başkalarıyla ilişkilerinde, işinde ve sosyal hayatında sorunlara yol açabilir.
Kişilik bozuklukları, genellikle çocukluk döneminde başlar ve ergenlik döneminde belirginleşir. Kişilik bozuklukları, yetişkinlik döneminde de devam edebilir ve tedavi edilmediği takdirde kişinin hayatını olumsuz yönde etkileyebilir.
Kişilik Bozukluklarının Tedavisi
Kişilik bozukluklarının tedavisi, genellikle psikoterapi ve ilaç tedavisi olmak üzere iki şekilde yapılır. Psikoterapi, kişinin kişilik özelliklerini ve davranışlarını değiştirmesine yardımcı olur. İlaç tedavisi ise, kişinin ruh halini ve davranışlarını kontrol altına almaya yardımcı olur.
Kişilik Hakkında Faydalı Siteler
Kişilik Hakkında Faydalı Dosyalar