Prefix: Anlamı ve Kullanımı
İngilizce Anlamı:
Prefix, bir kelimenin veya sözcüğün önüne eklenen ve kelimenin anlamını değiştiren bir ektir. Örneğin, “un-” öneki bir kelimenin olumsuz anlamını ifade eder (“unhappy” = mutsuz).
Türkçe Anlamı:
Önek, bir kelimenin başına getirilen ve kelimenin anlamını değiştiren bir ektir. Örneğin, “mutsuz” kelimesindeki “mut” öneki olumsuz anlam ifade eder.
Kullanımı:
Önekler, kelimelerin anlamlarını değiştirmek, yeni kelimeler oluşturmak ve cümlelerde gramersel işlevler sağlamak için kullanılır. İşte öneklerin bazı yaygın kullanımları:
- Anlam Değiştirme: Önekler, bir kelimenin anlamını olumlu, olumsuz veya başka bir şekilde değiştirebilir. Örneğin:
- “happy” (mutlu) -> “unhappy” (mutsuz)
- “do” (yapmak) -> “undo” (geri almak)
- “cover” (örtmek) -> “uncover” (örtüyü kaldırmak)
- Yeni Kelimeler Oluşturma: Önekler, yeni kelimeler oluşturmak için köklere veya gövdelere eklenebilir. Örneğin:
- “re-” öneki + “write” (yazmak) -> “rewrite” (yeniden yazmak)
- “anti-” öneki + “virus” (virüs) -> “antivirus” (virüs önleyici)
- “micro-” öneki + “computer” (bilgisayar) -> “microcomputer” (mikrobilgisayar)
- Gramersel İşlevler: Önekler, cümlelerde gramersel işlevler de sağlayabilir. Örneğin:
- “pre-” öneki, bir eylemin zamanını belirtmek için kullanılır (“preheat” = önceden ısıtmak)
- “over-” öneki, bir eylemin aşırı veya tamamlanmış olduğunu belirtmek için kullanılır (“overeat” = aşırı yemek)
- “re-” öneki, bir eylemin tekrarlandığını belirtmek için kullanılır (“rethink” = yeniden düşünmek)
Yaygın Önekler:
İngilizcede ve Türkçede çok sayıda önek vardır. İşte en yaygın olanlardan bazıları:
İngilizce Önekler:
- un- (olumsuzluk)
- re- (tekrar)
- pre- (önce)
- anti- (karşıtlık)
- micro- (küçük)
- macro- (büyük)
- over- (aşırı)
- under- (altında)
- inter- (arasında)
- intra- (içinde)
Türkçe Önekler:
- un- (olumsuzluk)
- de- (olumsuzluk)
- re- (tekrar)
- ön- (önce)
- karşı- (karşıtlık)
- mikro- (küçük)
- makro- (büyük)
- aşırı- (aşırı)
- alt- (altında)
- ara- (arasında)
- iç- (içinde)
Örnekler:
İşte öneklerin kullanımına ilişkin bazı örnekler:
- İngilizce:
- “unhappy” (mutsuz)
- “rewrite” (yeniden yazmak)
- “preheat” (önceden ısıtmak)
- Türkçe:
- “mutsuz” (olumsuzluk)
- “yeniden yazmak” (tekrar)
- “önceden ısıtmak” (önce)
Sonuç:
Önekler, kelimelerin anlamlarını değiştirmek, yeni kelimeler oluşturmak ve cümlelerde gramersel işlevler sağlamak için kullanılan önemli dilbilgisi araçlarıdır. İngilizce ve Türkçede çok sayıda önek vardır ve bunları doğru bir şekilde kullanmak, etkili iletişim için çok önemlidir.