yapım eki çekim eki nedir

Yapım Eki ve Çekim Eki

Türkçede kelimelerin yapısını ve anlamını değiştirmek için kullanılan iki tür ek vardır: yapım ekleri ve çekim ekleri. Yapım ekleri, kelimenin anlamını değiştirmeden yeni kelimeler oluşturmak için kullanılırken, çekim ekleri, kelimenin anlamını değiştirmeden onun cümle içindeki görevini belirtmek için kullanılır.

Yapım Ekleri

Yapım ekleri, kelimelerin başına, ortasına veya sonuna getirilerek yeni kelimeler oluşturmak için kullanılır. Yapım ekleri, kelimenin anlamını değiştirmeden, onun türünü, niteliğini, durumunu veya miktarını belirtir. Örneğin, “ev” kelimesine “-lik” yapım eki getirilerek “evlilik” kelimesi oluşturulur. “Evlilik” kelimesi, “ev” kelimesinin anlamını değiştirmeden, onun bir durumunu belirtir.

Türkçede çok sayıda yapım eki vardır. En yaygın kullanılan yapım ekleri şunlardır:

  • -lik: İsimden isim türetir. Örneğin, “ev” kelimesine “-lik” yapım eki getirilerek “evlilik” kelimesi oluşturulur.
  • -lik: Sıfattan isim türetir. Örneğin, “güzel” kelimesine “-lik” yapım eki getirilerek “güzellik” kelimesi oluşturulur.
  • -lık: Fiilden isim türetir. Örneğin, “okumak” kelimesine “-lık” yapım eki getirilerek “okumaklık” kelimesi oluşturulur.
  • -ci: İsimden isim türetir. Örneğin, “öğretmen” kelimesine “-ci” yapım eki getirilerek “öğretmenci” kelimesi oluşturulur.
  • -ci: Sıfattan isim türetir. Örneğin, “güzel” kelimesine “-ci” yapım eki getirilerek “güzelci” kelimesi oluşturulur.
  • -ci: Fiilden isim türetir. Örneğin, “okumak” kelimesine “-ci” yapım eki getirilerek “okuyucu” kelimesi oluşturulur.
  • -imsi: İsimden sıfat türetir. Örneğin, “ev” kelimesine “-imsi” yapım eki getirilerek “evimsi” kelimesi oluşturulur.
  • -imsi: Sıfattan sıfat türetir. Örneğin, “güzel” kelimesine “-imsi” yapım eki getirilerek “güzelimsi” kelimesi oluşturulur.
  • -imsi: Fiilden sıfat türetir. Örneğin, “okumak” kelimesine “-imsi” yapım eki getirilerek “okumaklımısı” kelimesi oluşturulur.
  • -iş: İsimden sıfat türetir. Örneğin, “ev” kelimesine “-iş” yapım eki getirilerek “evliş” kelimesi oluşturulur.
  • -iş: Sıfattan sıfat türetir. Örneğin, “güzel” kelimesine “-iş” yapım eki getirilerek “güzelliş” kelimesi oluşturulur.
  • -iş: Fiilden sıfat türetir. Örneğin, “okumak” kelimesine “-iş” yapım eki getirilerek “okumuş” kelimesi oluşturulur.

Çekim Ekleri

Çekim ekleri, kelimelerin sonuna getirilerek cümle içindeki görevini belirtmek için kullanılır. Çekim ekleri, kelimenin anlamını değiştirmeden, onun cümle içindeki yerini belirtir. Örneğin, “ev” kelimesine “-i” çekim eki getirilerek “evi” kelimesi oluşturulur. “Evi” kelimesi, “ev” kelimesinin anlamını değiştirmeden, onun cümle içindeki yerini belirtir.

Türkçede çok sayıda çekim eki vardır. En yaygın kullanılan çekim ekleri şunlardır:

  • -i: İsimlere getirilir. Örneğin, “ev” kelimesine “-i” çekim eki getirilerek “evi” kelimesi oluşturulur.
  • -ı: İsimlere getirilir. Örneğin, “kitap” kelimesine “-ı” çekim eki getirilerek “kitabı” kelimesi oluşturulur.
  • -e: İsimlere getirilir. Örneğin, “masa” kelimesine “-e” çekim eki getirilerek “masaya” kelimesi oluşturulur.
  • -den: İsimlere getirilir. Örneğin, “ev” kelimesine “-den” çekim eki getirilerek “evden” kelimesi oluşturulur.
  • -e kadar: İsimlere getirilir. Örneğin, “ev” kelimesine “-e kadar” çekim eki getirilerek “eve kadar” kelimesi oluşturulur.
  • -in: İsimlere getirilir. Örneğin, “ev” kelimesine “-in” çekim eki getirilerek “evin” kelimesi oluşturulur.
  • -in: Sıfatlara getirilir. Örneğin, “güzel” kelimesine “-in” çekim eki getirilerek “güzelin” kelimesi oluşturulur.
  • -in: Fiillere getirilir. Örneğin, “okumak” kelimesine “-in” çekim eki getirilerek “okumanın” kelimesi oluşturulur.
  • -im: Zamirlere getirilir. Örneğin, “ben” zamirine “-im” çekim eki getirilerek “benim” kelimesi oluşturulur.
  • -im: İsimlere getirilir. Örneğin, “ev” kelimesine “-im” çekim eki getirilerek “evim” kelimesi oluşturulur.
  • -im: Sıfatlara getirilir. Örneğin, “güzel” kelimesine “-im” çekim eki getirilerek “güzelim” kelimesi oluşturulur.
  • -im: Fiillere getirilir. Örneğin, “okumak” kelimesine “-im” çekim eki getirilerek “okurum” kelimesi oluşturulur.

Yapım Ekleri ve Çekim Eklerinin Kullanımı

Yapım ekleri ve çekim ekleri, kelimelerin yapısını ve anlamını değiştirmek için kullanılır. Yapım ekleri, yeni kelimeler oluşturmak için kullanılırken, çekim ekleri, kelimelerin cümle içindeki görevini belirtmek için kullanılır.

Yapım ekleri ve çekim ekleri, doğru kullanıldığında, kelimelerin anlamını ve cümlelerin yapısını açık hale getirir. Yanlış kullanıldığında ise, kelimelerin anlamını ve cümlelerin yapısını bozar.

Örnekler

  • “Ev” kelimesine “-lik” yapım eki getirilerek “evlilik” kelimesi oluşturulur. “Evlilik” kelimesi, “ev” kelimesinin anlamını değiştirmeden, onun bir durumunu belirtir.
  • “Güzel” kelimesine “-lik” yapım eki getirilerek “güzellik” kelimesi oluşturulur. “Güzellik” kelimesi, “güzel” kelimesinin anlamını değiştirmeden, onun bir niteliğini belirtir.
  • “Okumak” kelimesine “-lık” yapım eki getirilerek “okumaklık” kelimesi oluşturulur. “Okuma

Yayımlandı

kategorisi