Akid: İngilizce ve Türkçe Anlamı
“Akid” kelimesi, Arapça kökenli bir sözcüktür ve “sözleşme” veya “anlaşma” anlamına gelir. Hukuki bağlamda, akid, iki veya daha fazla taraf arasında karşılıklı hak ve yükümlülükler yaratan bir sözleşmedir. Akid, yazılı veya sözlü olarak yapılabilir ve tarafların iradeleriyle geçerlilik kazanır.
Akid Türleri
Akidler, çeşitli şekillerde sınıflandırılabilir. En yaygın akid türleri şunlardır:
- Satış akdi: Bir tarafın bir malı diğer tarafa belirli bir bedel karşılığında devrettiği akiddir.
- Kira akdi: Bir tarafın bir malı veya hizmeti belirli bir süre için diğer tarafa kullandırdığı akiddir.
- İş akdi: Bir tarafın belirli bir işi diğer taraf için belirli bir ücret karşılığında yapmayı taahhüt ettiği akiddir.
- Ortaklık akdi: İki veya daha fazla tarafın ortak bir amaç için bir araya gelerek oluşturdukları akiddir.
- Borç akdi: Bir tarafın diğer tarafa belirli bir miktarda para veya mal vermeyi taahhüt ettiği akiddir.
Akid Unsurları
Akidin geçerli olması için aşağıdaki unsurların bulunması gerekir:
- Taraflar: Akdin tarafları, akdi imzalayan ve akitten doğan hak ve yükümlülükleri üstlenen kişilerdir.
- İrade: Taraflar, akdi imzalarken özgür iradeleriyle hareket etmelidirler.
- Konu: Akdin konusu, akdin kapsamına giren mal veya hizmettir.
- Bedel: Akdin bedeli, bir tarafın diğer tarafa ödemeyi taahhüt ettiği paradır.
- Şekil: Akid, yazılı veya sözlü olarak yapılabilir. Ancak, bazı akitler için yazılı şekil zorunludur.
Akid Geçerliliği
Akid, yukarıda belirtilen unsurları taşıyorsa geçerlidir. Geçerli bir akid, taraflar arasında hukuki bağlayıcılık yaratır. Taraflar, akdin hükümlerine uymak zorundadırlar. Aksi takdirde, diğer taraf tazminat talep edebilir.
Akid Sonlanması
Akid, çeşitli şekillerde sona erebilir. En yaygın akid sonlanma şekilleri şunlardır:
- Taraflardan birinin ölümü veya iflası: Akdin taraflarından biri ölürse veya iflas ederse, akid sona erer.
- Akdin süresinin sona ermesi: Akid belirli bir süre için yapılmışsa, akdin süresinin sona ermesiyle akid sona erer.
- Akdin feshi: Akdin taraflarından biri, akdi feshedebilir. Akdin feshi, akdin hükümlerinin ortadan kalkmasına neden olur.
- Akdin iptali: Akid, hukuka aykırı ise veya tarafların iradesi altında değilse, akid iptal edilebilir. Akdin iptali, akdin baştan beri geçersiz olduğu anlamına gelir.
Akid ile Sözleşme Arasındaki Fark
Akid ve sözleşme, genellikle aynı anlamda kullanılır. Ancak, aralarında bazı farklılıklar vardır. Akid, Arapça kökenli bir sözcüktür ve “sözleşme” veya “anlaşma” anlamına gelir. Sözleşme ise, Latince kökenli bir sözcüktür ve “birlikte kararlaştırma” anlamına gelir. Akid, hukuki bağlayıcılık yaratırken, sözleşme daha çok ahlaki bir bağlayıcılık yaratır.