adrenokortikotropik hormon nedir

Adrenokortikotropik Hormon (ACTH)

Adrenokortikotropik hormon (ACTH), hipofiz bezinin ön lobundan salgılanan bir peptit hormondur. ACTH, böbrek üstü bezlerinin kabuk kısmını uyararak kortizol ve diğer glukokortikoidlerin salgılanmasını sağlar. Glukokortikoidler, vücudun strese yanıt vermesine, enerji metabolizmasını düzenlemesine ve bağışıklık sistemini baskılamasına yardımcı olur.

ACTH’nin Yapısı ve Sentezi

ACTH, 39 amino asitten oluşan bir peptit hormondur. Hipofiz bezinin ön lobundaki kortikotrop hücrelerinde sentezlenir. ACTH sentezi, kortikotropin salan hormon (CRH) tarafından uyarılır. CRH, hipotalamustan salınır ve hipofiz bezine ulaşarak ACTH salgılanmasını tetikler.

ACTH’nin Salgılanması

ACTH salgılanması, günlük ritme göre düzenlenir. Sabah saatlerinde ACTH seviyeleri yüksektir ve akşam saatlerinde düşüktür. ACTH salgılanması ayrıca stres, enfeksiyon ve yaralanma gibi faktörlerden etkilenir. Stres sırasında ACTH salgılanması artar ve bu da kortizol salgılanmasını artırır. Kortizol, vücudun strese yanıt vermesine yardımcı olur.

ACTH’nin Etkileri

ACTH’nin başlıca etkisi, böbrek üstü bezlerinin kabuk kısmını uyararak kortizol ve diğer glukokortikoidlerin salgılanmasını sağlamaktır. Glukokortikoidler, vücudun strese yanıt vermesine, enerji metabolizmasını düzenlemesine ve bağışıklık sistemini baskılamasına yardımcı olur.

ACTH Eksikliği

ACTH eksikliği, böbrek üstü bezlerinin kabuk kısmının yeterince kortizol ve diğer glukokortikoid salgılamamasına neden olur. Bu durum, Addison hastalığı olarak bilinir. Addison hastalığı, yorgunluk, kilo kaybı, iştahsızlık, mide bulantısı, kusma, ishal ve ciltte koyulaşma gibi belirtilere neden olur.

ACTH Fazlalığı

ACTH fazlalığı, böbrek üstü bezlerinin kabuk kısmının çok fazla kortizol ve diğer glukokortikoid salgılamamasına neden olur. Bu durum, Cushing sendromu olarak bilinir. Cushing sendromu, obezite, yüksek tansiyon, diyabet, kemik erimesi ve kas zayıflığı gibi belirtilere neden olur.

ACTH Testleri

ACTH seviyeleri, kanda veya idrarda ölçülebilir. ACTH testleri, Addison hastalığı, Cushing sendromu ve diğer hormonal bozuklukların teşhisinde kullanılır.

ACTH Tedavisi

ACTH eksikliği, kortizol replasman tedavisi ile tedavi edilir. Kortizol replasman tedavisi, kortizol hormonunun ağız yoluyla veya enjeksiyon yoluyla alınmasını içerir.

ACTH fazlalığı, altta yatan nedene göre tedavi edilir. Cushing sendromunun tedavisi, cerrahi, ilaç tedavisi veya radyoterapiyi içerebilir.


Yayımlandı

kategorisi