Ampute
Ampute, bir uzvun cerrahi olarak çıkarılmasıdır. Bu, çeşitli nedenlerle yapılabilir, ancak en yaygın nedenler arasında travma, enfeksiyon ve kanser bulunur. Ampütasyon, genellikle hayat kurtarıcı bir işlemdir ve kişinin işlevselliğini ve yaşam kalitesini iyileştirebilir.
Ampütasyon Türleri
Ampütasyonlar, çıkarılan uzvun miktarına ve yerine göre sınıflandırılabilir. En yaygın ampütasyon türleri şunlardır:
- El ampütasyonu: Bu, elin bir kısmının veya tamamının çıkarılmasıdır.
- Kol ampütasyonu: Bu, kolun bir kısmının veya tamamının çıkarılmasıdır.
- Bacak ampütasyonu: Bu, bacağın bir kısmının veya tamamının çıkarılmasıdır.
- Ay ayak ampütasyonu: Bu, ayağın bir kısmının çıkarılmasıdır.
- Diz altı ampütasyonu: Bu, dizin altındaki bacağın çıkarılmasıdır.
- Diz üstü ampütasyonu: Bu, dizin üstündeki bacağın çıkarılmasıdır.
- Kalça eklemi disartikülasyonu: Bu, kalça ekleminde bacağın çıkarılmasıdır.
Ampütasyon Nedenleri
Ampütasyonun en yaygın nedenleri şunlardır:
- Travma: Bu, araba kazaları, iş kazaları ve spor yaralanmaları gibi çeşitli nedenlerle oluşan yaralanmalardır.
- Enfeksiyon: Bu, kemik veya yumuşak doku enfeksiyonları gibi çeşitli nedenlerle oluşan enfeksiyonlardır.
- Kanser: Bu, kemik veya yumuşak doku kanserleri gibi çeşitli nedenlerle oluşan kanserlerdir.
- Doğumsal anormallikler: Bu, doğumdan itibaren var olan uzuv anormallikleridir.
- Diyabet: Bu, sinir hasarına ve enfeksiyona yol açabilen bir hastalıktır.
- Periferik arter hastalığı: Bu, bacaklardaki kan akışının azalmasına yol açan bir hastalıktır.
Ampütasyon Ameliyatı
Ampütasyon ameliyatı, genellikle genel anestezi altında yapılır. Ameliyat sırasında, cerrah enfekte veya hasarlı dokuyu çıkarır ve ucunu kapatır. Bazı durumlarda, cerrah ucun şeklini iyileştirmek için kemiği veya kasları yeniden yapılandırabilir.
Ampütasyon Sonrası Bakım
Ampütasyon sonrası bakım, kişinin iyileşmesini ve işlevselliğini geri kazanmasını sağlamak için önemlidir. Bakım planı, kişinin bireysel ihtiyaçlarına göre belirlenir, ancak genellikle şunları içerir:
- Yara bakımı: Bu, yaranın temizlenmesi ve enfeksiyon belirtilerinin izlenmesini içerir.
- Ağrı yönetimi: Bu, ağrı kesici ilaçlar ve fizik tedavi gibi çeşitli yöntemlerle yapılır.
- Fizik tedavi: Bu, kişinin uzuvlarını güçlendirmesine ve hareket aralığını iyileştirmesine yardımcı olur.
- Mesleki terapi: Bu, kişinin günlük aktivitelerini yapma becerilerini geri kazanmasına yardımcı olur.
- Psikolojik destek: Bu, kişinin ampütasyonla başa çıkmasına ve yeni hayatına uyum sağlamasına yardımcı olur.
Ampütasyon Sonrası Yaşam
Ampütasyon, kişinin hayatında önemli bir değişiklik yaratabilir, ancak çoğu kişi ampütasyon sonrası başarılı bir şekilde yaşayabilir. Ampütasyon sonrası yaşam, kişinin bireysel ihtiyaçlarına ve beklentilerine göre değişebilir, ancak genellikle şunları içerir:
- Protez kullanımı: Bu, kişinin eksik uzuv yerine kullanılan yapay bir uzvudur.
- Uyarlamalar yapılması: Bu, kişinin evini ve iş yerini ampütasyonuna göre düzenlemesini içerir.
- Destek gruplarına katılma: Bu, kişinin diğer amputelerle tanışmasına ve deneyimlerini paylaşmasına yardımcı olur.
- Yeni hobiler edinme: Bu, kişinin ampütasyon sonrası hayatından zevk almasına yardımcı olur.
Ampütasyon, zorlu bir deneyim olabilir, ancak çoğu kişi ampütasyon sonrası başarılı bir şekilde yaşayabilir. Ampütasyon sonrası bakım ve destek, kişinin iyileşmesini ve işlevselliğini geri kazanmasını sağlamak için önemlidir.