Avrupa Birliği (AB)
Avrupa Birliği (AB), Avrupa’da siyasi ve ekonomik entegrasyonu teşvik eden bir siyasi ve ekonomik birliktir. 27 üye devletten oluşan birlik, 447 milyonluk bir nüfusa sahiptir ve dünyanın en büyük ekonomilerinden biridir. AB’nin başkenti Brüksel’dir.
Tarihçe
AB’nin kökleri, II. Dünya Savaşı’ndan sonra Avrupa’da barış ve işbirliğini teşvik etme arzusuna dayanmaktadır. 1951 yılında imzalanan Paris Antlaşması ile Avrupa Kömür ve Çelik Topluluğu (AKÇT) kuruldu. AKÇT, altı kurucu üye ülkenin (Belçika, Fransa, Almanya, İtalya, Lüksemburg ve Hollanda) kömür ve çelik endüstrilerini birleştirmeyi amaçlıyordu.
1957 yılında imzalanan Roma Antlaşması ile Avrupa Ekonomik Topluluğu (AET) kuruldu. AET, altı kurucu üye ülkenin ekonomilerini entegre etmeyi amaçlıyordu. AET, 1967 yılında Avrupa Topluluğu (AT) olarak yeniden adlandırıldı.
1973 yılında Birleşik Krallık, İrlanda ve Danimarka AT’ye katıldı. 1981 yılında Yunanistan AT’ye katıldı. 1986 yılında İspanya ve Portekiz AT’ye katıldı. 1995 yılında Avusturya, Finlandiya ve İsveç AT’ye katıldı.
1993 yılında imzalanan Maastricht Antlaşması ile Avrupa Birliği (AB) kuruldu. AB, AT’nin yerini aldı ve siyasi ve ekonomik entegrasyonu daha da derinleştirmeyi amaçladı.
2004 yılında Çek Cumhuriyeti, Estonya, Kıbrıs, Letonya, Litvanya, Macaristan, Malta, Polonya, Slovakya ve Slovenya AB’ye katıldı. 2007 yılında Bulgaristan ve Romanya AB’ye katıldı. 2013 yılında Hırvatistan AB’ye katıldı.
Kurumlar
AB’nin başlıca kurumları şunlardır:
- Avrupa Parlamentosu: AB’nin yasama organıdır. 705 üyeden oluşur ve üye ülkelerin vatandaşları tarafından doğrudan seçilir.
- Avrupa Konseyi: AB’nin en yüksek karar alma organıdır. Üye ülkelerin devlet veya hükümet başkanlarından oluşur.
- Avrupa Komisyonu: AB’nin yürütme organıdır. 27 üyeden oluşur ve Avrupa Parlamentosu tarafından atanır.
- Avrupa Adalet Divanı: AB’nin yargı organıdır. 27 üyeden oluşur ve üye ülkelerin hükümetleri tarafından atanır.
- Avrupa Merkez Bankası: AB’nin merkez bankasıdır. 27 üyeden oluşur ve Avrupa Parlamentosu tarafından atanır.
Politikalar
AB’nin başlıca politikaları şunlardır:
- Ekonomik ve parasal birlik: AB, üye ülkeler arasında serbest dolaşım, ortak para birimi (euro) ve ortak ekonomik politikalar gibi ekonomik ve parasal birliği teşvik eder.
- İç pazar: AB, üye ülkeler arasında malların, hizmetlerin, sermayenin ve işgücünün serbest dolaşımını sağlayan bir iç pazar oluşturmuştur.
- Ortak dış politika ve güvenlik politikası: AB, üye ülkeler arasında ortak dış politika ve güvenlik politikası oluşturmayı amaçlamaktadır.
- Adalet ve içişleri işbirliği: AB, üye ülkeler arasında adalet ve içişleri işbirliğini teşvik eder.
- Çevre politikası: AB, üye ülkeler arasında ortak çevre politikaları oluşturmayı amaçlamaktadır.
- Sosyal politika: AB, üye ülkeler arasında ortak sosyal politikalar oluşturmayı amaçlamaktadır.
- Eğitim ve kültür politikası: AB, üye ülkeler arasında ortak eğitim ve kültür politikaları oluşturmayı amaçlamaktadır.
Ekonomi
AB, dünyanın en büyük ekonomilerinden biridir. AB’nin gayri safi yurt içi hasılası (GSYİH) 2021 yılında 16,6 trilyon dolardı. AB’nin kişi başına GSYİH’sı 2021 yılında 37.000 dolardı.
AB’nin başlıca ekonomik sektörleri şunlardır:
- Hizmet sektörü: AB’nin ekonomisinin en büyük sektörüdür. Hizmet sektörü, GSYİH’nın yaklaşık %73’ünü oluşturmaktadır.
- Sanayi sektörü: AB’nin ekonomisinin ikinci büyük sektörüdür. Sanayi sektörü, GSYİH’nın yaklaşık %24’ünü oluşturmaktadır.
- Tarım sektörü: AB’nin ekonomisinin en küçük sektörüdür. Tarım sektörü, GSYİH’nın yaklaşık %2’sini oluşturmaktadır.
AB’nin başlıca ticaret ortakları şunlardır:
- Amerika Birleşik Devletleri
- Çin
- Japonya
- Birleşik Krallık
- İsviçre
Nüfus
AB’nin nüfusu 2021 yılında 447 milyondu. AB’nin en kalabalık ülkesi Almanya’dır. Almanya’nın nüfusu 2021 yılında 83 milyondu. AB’nin en az kalabalık ülkesi Malta’dır. Malta’nın nüfusu 2021 yılında 516.000’di.
AB’nin resmi dilleri şunlardır:
- İngilizce
- Fransızca
- Almanca
- İtalyanca
- İspanyolca
- Lehçe
- Romence
- Bulgarca
- Macarca
- Çekçe
- Slovakça
- Slovence
- Hırvatça
- Fince
- İsveççe
- Danca
- Estonca
- Letonca
- Litvanyaca
- İrlandaca
- Maltaca
Üye Ülkeler
AB’nin 27 üye ülkesi şunlardır:
- Avusturya
- Belçika
- Bulgaristan
- Çek Cumhuriyeti
- Danimarka
- Estonya
- Finlandiya
- Fransa
- Almanya
- Yunanistan
- Macaristan
- İrlanda
- İtalya
- Letonya
- Litvanya
- Lüksemburg
- Malta
- Hollanda
- Polonya
- Portekiz
- Romanya
- Slovakya
- Slovenya
- İspanya
- İsveç
Faydalı Siteler
- Avrupa Birliği resmi web sitesi: https://europa.eu/
- Avrupa Parlamentosu resmi web sitesi: https://www.europarl.europa.eu/
- Avrupa Konseyi resmi web sitesi: https://www.consilium.europa.eu/en/
- Avrupa Komisyonu resmi web sitesi: https://ec.europa.eu/
- Avrupa Adalet Divanı resmi web sitesi: https://curia.europa.eu/jcms/jcms/j_6/
- Avrupa Merkez Bankası resmi web sitesi: https://www.ecb.europa.eu/