Türkçe sözlüklerde "Az Işlek Ek" ifadesini detaylı bir şekilde araştırdık...
Kısaca "Az Işlek Ek" ne demek?
-
Sayılı bazı kelime kök ve gövdelerine getirilerek yeni kavramların yansıtılmasını, kavramlara karşılık yeni kelimeler yapılmasını sağlayan ekler: baş+kan, bili+k piliç pili+ç, çat+al, er+dem fazilet, yiğitlik, er+kek, kab+ak, gez-egen çok gezen, gel-e-nek, gör-e-nek, ogl+an (<ogul+an), oğlak (oğul+gak) vb. || Bu eklerinaz işlek ek sayılmaları, kurdukları kelimelerin eski birer türetme olarak günümüze kadar gelebilmiş olmaları ve bugün artık işlek bir ek gibi kullanılmamalarıdır. krş. işlek ek.
Az Işlek Ek nedir? İlişkili sözcükler
- Ilgeçli Tümleç Birliği: İlgeçli tümleçle birlikte kullanılan sözcüklerin tümü: Bu korular eski hatıralara dalmak, eski günleri ve eski simaları düşünmek için yetiştirilmişe benzer; Mektepte okutulan derslerden hatırımda kaldığına göre Eskişehir, Hüdavendigâr vilâyetine bağlı bir kaza idi; Bu bana bir zindana kapatılmak kadar ağır geldi vb. devamı...
- Ek Fiil: İsim, sıfat, zamir vb. isim soyundan kelimelerin yüklem görevinde kullanılmasını sağlayan yardımcı fiil, ek eylem. Eski Türkçede er- yardımcı fiilinin er->ir->i- biçiminde ekleşmesinden oluşan, ad soylu kelimelerin yüklem olarak kullanılmasını devamı...
- Uluhiyeti Mutlaka: Kayıt altında olmayan, mutlak uluhiyet. Ancak bir tek İlahın mabud oluşu.(Evet, nev’-i beşerin her taifesi birer nevi ibadetle fıtri gibi meşgul olması ve sair zihayatın belki cemadatın dahi fıtri hizmetleri birer nevi ibadet hükmünde bulunması ve kainatta maddi ve manevi bütün nimetlerin ve ihsanların herbiri bir Ma’budiyet tarafından hamd ve ibadeti yaptıran perestişe ve şükre devamı...
- Değişken şekillik: Aynı anlam veya görevdeki bir şekil bilgisi biriminin ses yapısı bakımından çeşitlenmesi. Söz gelişi +lık addan ad türetme ekinin +lık/ +lik, +luk/ +lük biçimlerine girişi gibi: ağaç+lık, ev+lik, ot+luk, ömür+lük vb. Aynı durum yine birer şekil birimi olan kelime kökleri için de söz konusudur. ET. tıl/til «dil», bıç-/biç- (biçmek), buñ/muñ «sıkıntı, keder», TT. balta, Kary. devamı...
- Karşılaştırma Eki: Sıfatlarda kuvvetlendirme ve karşılaştırma derecesi kurmak için kullanılan ek: +rAK. Tarihî türk yazı dillerinde kuvvetlendirme ve karşılaştırma görevlerini karşılamak için işlek olarak kullanılan ek, Eski Anadolu Türkçesinde daha çok karşılaştırma görevinde kullanılmıştır. Bu gün bu ek, karşılaştırma anlamını kaybederek benzerlik ve azlık kavramını veren kelimeler yapmaktadır. Canlı değildir: acırak, alçarak, (< alçak+rak), Azrak, bozrak, küçürek devamı...
- Ebced: Arap abecesinin her harfi bir rakamı karşılayan ve anlamsız sekiz sözcükten oluşan değişik bir düzeni; bu düzende baştaki elif harfinden başlanarak, her harfe, birden ona kadar birer birer, ondan yüze kadar onar onar, yüzden bine kadar yüzer yüzer artı devamı...
- Pelikangiller: Omurgalı hayvanların kuşlar sınıfının, leyleksiler takımının bir alt familyası. Kuşlar (Aves) sınıfının, kürek ayaklılar (Pelecaniformes) takımından, iri olmalarına rağmen derilerinde hava bulunduğu için bir dereceye kadar hafif, kanatları uzun ve devamı...
- Düz Tüylü Tilki Teriyeri: İngiltere’Den köken alan ve eski bir İngiliz ırkı olan, düz tüylü siyah ve ten Teriyer, Bull Teriyer, Greyhound, eski Dachshund, English Hound, Fox Hound ve Beagle ırkları kullanılarak geliştirilmiş, 18. yüzyılda tilki avında ve kemirgen avcısı olarak kullanılmış, 1985 yılına kadar Amerika’da düz tüylü ve tel tüylü olmak üzere iki alt tipi bulunan tek bir devamı...
- Fail Adı: Fiiller üzerine -An sıfat-fiil ekinin getirilmesiyle kurulan ve geniş zaman kavramı taşıyan; sıfat olarak kullanıldığı gibi «bir işi yapan» anlamıyla ad olarak da kullanılan türetme: Yoldan gelenin halinden anlamalısın. Kadının sigarasını birlikte yakmayı bilenler gibi, bir minicik gülümseyişe sevinçler teşekkürler saçmasını bilirdi (T. Buğra, Dönemeçte). Benim fikrimce dünyadaki insanların hepsi romancı Lâkin bir kısmı roman devamı...
- Aytek: Ay-tek. Ay gibi tek, eşsiz. ay gibi (eski türkçede tek/teg olarak kullanılmıştır) devamı...
Az Işlek Ek ne demek sözlük anlamı nedir sorusunu farklı sözlüklerden yararlanarak yanıtladık. Paylaştığımız bilgilerde eksik veya hatalı bir şey var ise, buraya tıklayarak bize bildirebilirsiniz.