Complement (Tamamlayıcı Sistem)
Complement sistemi, vücudun enfeksiyonlara karşı savunma mekanizmasının önemli bir parçasıdır. Bu sistem, kan dolaşımında bulunan bir dizi proteinin etkileşimiyle çalışır ve enfeksiyonlara karşı çeşitli yollarla koruma sağlar.
Complement Sisteminin Bileşenleri
Complement sistemi, yaklaşık 30 farklı protein içerir. Bu proteinler, üç ana gruba ayrılır:
- Klasik yol proteinleri: Bu proteinler, antijen-antikor komplekslerinin bağlanmasıyla aktive edilirler.
- Alternatif yol proteinleri: Bu proteinler, antijen-antikor komplekslerinin varlığına ihtiyaç duymadan aktive edilirler.
- Terminal yol proteinleri: Bu proteinler, klasik yol veya alternatif yolun aktivasyonundan sonra aktive edilirler ve hücre lizisini (parçalanmasını) sağlarlar.
Complement Sisteminin Aktivasyonu
Complement sistemi, iki ana yolla aktive edilebilir:
- Klasik yol: Bu yol, antijen-antikor komplekslerinin bağlanmasıyla aktive edilir. Antijen-antikor kompleksleri, C1q proteinine bağlanır ve C1r ve C1s proteinlerinin aktivasyonunu tetikler. Aktive olan C1r ve C1s proteinleri, C4 ve C2 proteinlerini aktive eder. Aktive olan C4 ve C2 proteinleri, C3 proteinine bağlanır ve C3 konvertaz kompleksini oluşturur. C3 konvertaz kompleksi, C3 proteinini C3a ve C3b olmak üzere iki parçaya böler. C3a, anafilaksi ve kemotaksi gibi çeşitli inflamatuar reaksiyonları tetikler. C3b, hücre yüzeylerine bağlanır ve opsonizasyon sürecini başlatır. Opsonizasyon, hücrelerin fagositler tarafından tanınmasını ve fagositozunu kolaylaştırır.
- Alternatif yol: Bu yol, antijen-antikor komplekslerinin varlığına ihtiyaç duymadan aktive edilir. Alternatif yol, C3 proteininin spontan olarak C3b’ye bölünmesiyle başlar. C3b, hücre yüzeylerine bağlanır ve opsonizasyon sürecini başlatır. Opsonizasyon, hücrelerin fagositler tarafından tanınmasını ve fagositozunu kolaylaştırır.
Complement Sisteminin Fonksiyonları
Complement sistemi, enfeksiyonlara karşı çeşitli yollarla koruma sağlar:
- Hücre lizisi: Complement sisteminin terminal yolu, hücre lizisini (parçalanmasını) sağlar. Bu, enfekte hücrelerin veya anormal hücrelerin yok edilmesini sağlar.
- Opsonizasyon: Complement sisteminin alternatif yolu, opsonizasyon sürecini başlatır. Opsonizasyon, hücrelerin fagositler tarafından tanınmasını ve fagositozunu kolaylaştırır.
- Anafilaksi ve kemotaksi: Complement sisteminin klasik yolu, anafilaksi ve kemotaksi gibi çeşitli inflamatuar reaksiyonları tetikler. Anafilaksi, alerjik reaksiyonların şiddetli bir formudur. Kemotaksi, fagositlerin enfeksiyon bölgesine çekilmesini sağlar.
Complement Sistemi Bozuklukları
Complement sistemindeki bozukluklar, çeşitli sağlık sorunlarına yol açabilir. Bu bozukluklar, doğuştan veya edinsel olabilir. Doğuştan complement sistemi bozuklukları, nadirdir ve genellikle ciddi sağlık sorunlarına yol açar. Edinsel complement sistemi bozuklukları, daha yaygındır ve çeşitli nedenlerle ortaya çıkabilir. Edinsel complement sistemi bozuklukları, genellikle geçici bir süre için ortaya çıkar ve ciddi sağlık sorunlarına yol açmaz.
Complement Sistemi Hakkında Faydalı Siteler ve Dosyalar