Dehidrasyon
Dehidrasyon, vücudun su ve elektrolit kaybetmesiyle oluşan bir durumdur. Su, vücudun birçok önemli işlevi için gereklidir, örneğin:
- Vücut sıcaklığını düzenler
- Eklem ve kasları yağlar
- Besin maddelerini ve oksijeni hücrelere taşır
- Atık ürünleri vücuttan uzaklaştırır
Elektrolitler, vücudun sıvı dengesini ve kas fonksiyonlarını düzenleyen minerallerdir. Başlıca elektrolitler şunlardır:
- Sodyum
- Potasyum
- Kalsiyum
- Magnezyum
Dehidrasyon, hafif, orta veya şiddetli olabilir. Hafif dehidrasyon, genellikle günlük aktiviteler sırasında terleme veya idrar yoluyla kaybedilen sıvıların yerine konmamasıyla oluşur. Orta ve şiddetli dehidrasyon, genellikle ishal, kusma, ateş veya aşırı egzersiz gibi nedenlerle oluşur.
Dehidrasyon belirtileri
Dehidrasyonun belirtileri şunlardır:
- Susuzluk
- Kuru ağız
- Baş ağrısı
- Yorgunluk
- Halsizlik
- Konsantrasyon güçlüğü
- İdrar renginin koyulaşması
- Az idrara çıkma
- Kabızlık
- Kas krampları
- Bulantı
- Kusma
- İshal
- Ateş
- Hızlı kalp atışı
- Düşük tansiyon
- Şok
Dehidrasyon tedavisi
Dehidrasyon tedavisi, sıvı ve elektrolit kaybının yerine konmasını içerir. Hafif dehidrasyon, ağız yoluyla sıvı ve elektrolit içeren içecekler tüketerek tedavi edilebilir. Orta ve şiddetli dehidrasyon, genellikle hastanede intravenöz (damar içi) sıvı ve elektrolit verilerek tedavi edilir.
Dehidrasyon önlenmesi
Dehidrasyonu önlemek için şunları yapabilirsiniz:
- Gün boyunca bol sıvı tüketin. Sıcak havalarda veya egzersiz yaparken daha fazla sıvı tüketmeniz gerekebilir.
- Sıvı tüketiminizi düzenli olarak kontrol edin. İdrarınızın rengi açık sarı veya renksiz olmalıdır.
- İshal veya kusma gibi sıvı kaybına neden olan bir durumunuz varsa, bol sıvı tüketin ve doktorunuza görünün.
- Aşırı egzersiz yapıyorsanız, egzersiz öncesi, sırasında ve sonrasında bol sıvı tüketin.
- Sıcak havalarda dışarı çıkarken yanınıza su veya diğer sıvılar alın.
Dehidrasyon komplikasyonları
Dehidrasyon, tedavi edilmediğinde ciddi komplikasyonlara yol açabilir, örneğin:
- Böbrek yetmezliği
- Kalp yetmezliği
- Şok
- Koma
- Ölüm
Dehidrasyon risk faktörleri
Dehidrasyon riski, aşağıdaki faktörlere sahip kişilerde daha yüksektir:
- Bebekler ve küçük çocuklar
- Yaşlılar
- Kronik hastalığı olan kişiler
- İshal veya kusma gibi sıvı kaybına neden olan bir durumu olan kişiler
- Aşırı egzersiz yapan kişiler
- Sıcak havalarda dışarıda çalışan veya egzersiz yapan kişiler
Ne zaman doktora görünmeli
Aşağıdaki durumlarda doktora görünmelisiniz:
- Dehidrasyon belirtileri yaşıyorsanız
- İshal veya kusma gibi sıvı kaybına neden olan bir durumunuz varsa
- Aşırı egzersiz yapıyorsanız
- Sıcak havalarda dışarıda çalışıyorsanız veya egzersiz yapıyorsanız