Derivatives (Türevler)
Türevler, finansal piyasalarda kullanılan ve değerini başka bir varlığın (temel varlık) değerine göre alan sözleşmelerdir. Türevler, yatırımcıların risklerini yönetmelerine, fiyat dalgalanmalarından korunmalarına ve yatırımlarından daha fazla getiri elde etmelerine olanak tanır.
Türevler, çeşitli şekillerde sınıflandırılabilir. En yaygın türev türleri şunlardır:
- Vadeli işlemler: Vadeli işlemler, belirli bir tarihte belirli bir fiyattan belirli bir miktarda temel varlığı almayı veya satmayı taahhüt eden sözleşmelerdir.
- Opsiyonlar: Opsiyonlar, belirli bir tarihte belirli bir fiyattan belirli bir miktarda temel varlığı alma veya satma hakkı veren sözleşmelerdir.
- Swaplar: Swaplar, iki tarafın belirli bir süre boyunca belirli aralıklarla nakit akışlarını değiştirmeyi taahhüt ettiği sözleşmelerdir.
Türevler, çeşitli amaçlarla kullanılır. En yaygın kullanım amaçları şunlardır:
- Risk yönetimi: Türevler, yatırımcıların risklerini yönetmelerine olanak tanır. Örneğin, bir yatırımcı, sahip olduğu bir hissenin değerinin düşmesi riskine karşı kendini korumak için bir vadeli işlem sözleşmesi kullanabilir.
- Fiyat dalgalanmalarından korunma: Türevler, yatırımcıların fiyat dalgalanmalarından korunmalarına olanak tanır. Örneğin, bir şirket, gelecekte satın alacağı bir malın fiyatının artması riskine karşı kendini korumak için bir vadeli işlem sözleşmesi kullanabilir.
- Yatırımlardan daha fazla getiri elde etme: Türevler, yatırımcıların yatırımlarından daha fazla getiri elde etmelerine olanak tanır. Örneğin, bir yatırımcı, bir hissenin değerinin artacağını düşünüyorsa, bu hisseye dayalı bir opsiyon sözleşmesi satın alabilir ve hissenin değerinin artması durumunda yüksek bir getiri elde edebilir.
Türevler, finansal piyasalarda önemli bir rol oynar. Türevler, yatırımcıların risklerini yönetmelerine, fiyat dalgalanmalarından korunmalarına ve yatırımlarından daha fazla getiri elde etmelerine olanak tanır. Ancak, türevler aynı zamanda karmaşık ve riskli araçlardır. Bu nedenle, türevlerle işlem yapmadan önce bu araçların nasıl çalıştığını iyi anlamak önemlidir.
Türevlerin Avantajları
- Risk yönetimi: Türevler, yatırımcıların risklerini yönetmelerine olanak tanır. Örneğin, bir yatırımcı, sahip olduğu bir hissenin değerinin düşmesi riskine karşı kendini korumak için bir vadeli işlem sözleşmesi kullanabilir.
- Fiyat dalgalanmalarından korunma: Türevler, yatırımcıların fiyat dalgalanmalarından korunmalarına olanak tanır. Örneğin, bir şirket, gelecekte satın alacağı bir malın fiyatının artması riskine karşı kendini korumak için bir vadeli işlem sözleşmesi kullanabilir.
- Yatırımlardan daha fazla getiri elde etme: Türevler, yatırımcıların yatırımlarından daha fazla getiri elde etmelerine olanak tanır. Örneğin, bir yatırımcı, bir hissenin değerinin artacağını düşünüyorsa, bu hisseye dayalı bir opsiyon sözleşmesi satın alabilir ve hissenin değerinin artması durumunda yüksek bir getiri elde edebilir.
Türevlerin Dezavantajları
- Karmaşıklık: Türevler, karmaşık araçlardır ve nasıl çalıştıklarını anlamak zor olabilir. Bu nedenle, türevlerle işlem yapmadan önce bu araçların nasıl çalıştığını iyi anlamak önemlidir.
- Risk: Türevler, riskli araçlardır. Türevlerle işlem yaparken, yatırımcılar önemli miktarda para kaybedebilirler. Bu nedenle, türevlerle işlem yapmadan önce bu araçların risklerini iyi anlamak önemlidir.
- Düzenleme: Türevler, birçok ülkede düzenlenir. Bu düzenlemeler, türevlerle işlem yapmayı zorlaştırabilir ve yatırımcıların haklarını koruyabilir.