Derya
Derya, büyük bir su kütlesidir. Dünya yüzeyinin yaklaşık %71’ini kaplar ve yaklaşık 1,332 milyar kilometrekarelik bir alanı kaplar. Okyanuslar, denizler, göller, nehirler ve akarsular dahil olmak üzere çeşitli türlerde deryalar vardır.
Okyanuslar
Okyanuslar, dünyanın en büyük deryalarıdır. Dünya yüzeyinin yaklaşık %97’sini kaplarlar ve yaklaşık 1,321 milyar kilometrekarelik bir alanı kaplarlar. Okyanuslar, tuzlu su içerir ve derinlikleri birkaç kilometreye kadar ulaşabilir. Dünya’da beş okyanus vardır:
- Pasifik Okyanusu
- Atlantik Okyanusu
- Hint Okyanusu
- Kuzey Buz Denizi
- Güney Okyanusu
Denizler
Denizler, okyanuslardan daha küçük olan deryalardır. Okyanuslara bağlıdırlar ve tuzlu su içerirler. Denizlerin derinlikleri genellikle birkaç yüz metre ile birkaç bin metre arasında değişir. Dünya’da birçok deniz vardır, ancak en büyükleri şunlardır:
- Akdeniz
- Karayip Denizi
- Güney Çin Denizi
- Kuzey Denizi
- Japon Denizi
Göller
Göller, karayla çevrili olan deryalardır. Tuzlu veya tatlı su içerebilirler. Göllerin derinlikleri genellikle birkaç metre ile birkaç yüz metre arasında değişir. Dünya’da birçok göl vardır, ancak en büyükleri şunlardır:
- Hazar Denizi
- Superior Gölü
- Victoria Gölü
- Huron Gölü
- Michigan Gölü
Nehirler ve Akarsular
Nehirler ve akarsular, karadan denize doğru akan deryalardır. Tuzlu veya tatlı su içerebilirler. Nehirlerin uzunlukları birkaç kilometre ile birkaç bin kilometre arasında değişebilir. Dünya’da birçok nehir ve akarsu vardır, ancak en uzunları şunlardır:
- Nil Nehri
- Amazon Nehri
- Yangtze Nehri
- Mississippi Nehri
- Yenisey Nehri
Deryaların Önemi
Deryalar, yaşam için çok önemlidir. İnsanlar, hayvanlar ve bitkiler için su sağlarlar. Ayrıca, ulaşım, ticaret ve rekreasyon için kullanılırlar. Deryalar, iklimi düzenlemeye ve erozyonu önlemeye de yardımcı olurlar.
Deryaların Kirlenmesi
Deryalar, insan faaliyetleri nedeniyle kirlenmektedir. Fabrikalar, çiftlikler ve evlerden gelen atıklar deryalara boşaltılmaktadır. Bu atıklar, suyun kalitesini düşürmekte ve canlıların sağlığını tehdit etmektedir.
Deryaların Korunması
Deryaları korumak için birçok şey yapılabilir. Fabrikalar ve çiftlikler, atıklarını arıtmadan deryalara boşaltmamalıdır. Evlerde de su tasarrufu yapılmalıdır. Ayrıca, deryalara çöp atılmamalıdır.