Disabled: Engellilik ve Toplumsal Kapsayıcılık
Giriş
Engellilik, bir kişinin fiziksel, zihinsel, duyusal veya psikolojik işlevlerindeki uzun süreli bir bozukluktur. Bu bozukluk, kişinin günlük aktivitelerini yapmasını zorlaştırır ve toplumdaki tam ve etkili katılımını engeller. Engellilik, doğuştan veya sonradan edinilebilir olabilir. Ayrıca, geçici veya kalıcı olabilir.
Engellilik Türleri
Engellilik, çeşitli şekillerde sınıflandırılabilir. En yaygın sınıflandırma, engelliliğin türüne göre yapılır. Bu sınıflandırmaya göre, engellilik şunlardır:
- Fiziksel engellilik: Bu tür engellilik, kişinin hareket kabiliyetini etkiler. Örneğin, yürüme zorluğu, tekerlekli sandalye kullanımı veya protez kullanımı gibi durumlar fiziksel engelliliğe örnektir.
- Zihinsel engellilik: Bu tür engellilik, kişinin öğrenme, anlama ve problem çözme becerilerini etkiler. Örneğin, Down sendromu, otizm veya zeka geriliği gibi durumlar zihinsel engelliliğe örnektir.
- Duyusal engellilik: Bu tür engellilik, kişinin görme, işitme veya konuşma duyularını etkiler. Örneğin, körlük, sağır veya dilsiz olmak gibi durumlar duyusal engelliliğe örnektir.
- Psikolojik engellilik: Bu tür engellilik, kişinin ruhsal sağlığını etkiler. Örneğin, şizofreni, bipolar bozukluk veya depresyon gibi durumlar psikolojik engelliliğe örnektir.
Engelliliğin Nedenleri
Engelliliğin birçok farklı nedeni olabilir. Bu nedenler arasında şunlar yer alır:
- Genetik faktörler: Bazı engellilikler, genetik faktörlerden kaynaklanır. Örneğin, Down sendromu veya otizm gibi durumlar genetik faktörlerle ilişkilidir.
- Doğum öncesi faktörler: Doğum öncesi dönemde meydana gelen bazı olaylar, engelliliğe yol açabilir. Örneğin, annenin hamileliği sırasında geçirdiği enfeksiyonlar veya kullanılan ilaçlar, bebekte engelliliğe neden olabilir.
- Doğum sırasında meydana gelen faktörler: Doğum sırasında meydana gelen bazı olaylar, engelliliğe yol açabilir. Örneğin, bebeğin oksijensiz kalması veya doğum sırasında oluşan travmalar, engelliliğe neden olabilir.
- Sonradan edinilen faktörler: Bazı engellilikler, sonradan edinilir. Örneğin, kazalar, hastalıklar veya yaralanmalar sonucu engellilik meydana gelebilir.
Engelliliğin Etkileri
Engellilik, kişinin hayatını birçok yönden etkileyebilir. Bu etkiler arasında şunlar yer alır:
- Fiziksel etkiler: Engellilik, kişinin hareket kabiliyetini, duyularını veya konuşma becerilerini etkileyebilir. Bu durum, kişinin günlük aktivitelerini yapmasını zorlaştırabilir ve bağımsızlığını sınırlayabilir.
- Zihinsel etkiler: Engellilik, kişinin öğrenme, anlama ve problem çözme becerilerini etkileyebilir. Bu durum, kişinin eğitim hayatını ve iş hayatını olumsuz yönde etkileyebilir.
- Sosyal etkiler: Engellilik, kişinin sosyal ilişkilerini ve toplumsal katılımını etkileyebilir. Engelli kişiler, ayrımcılığa ve dışlanmaya maruz kalabilirler. Bu durum, kişinin özgüvenini ve ruh sağlığını olumsuz yönde etkileyebilir.
- Ekonomik etkiler: Engellilik, kişinin çalışma hayatını ve gelir elde etme yeteneğini etkileyebilir. Engelli kişiler, iş bulmakta zorluk çekebilirler ve düşük ücretlerle çalışmak zorunda kalabilirler. Bu durum, kişinin ekonomik bağımsızlığını ve yaşam kalitesini olumsuz yönde etkileyebilir.
Engellilik ve Toplumsal Kapsayıcılık
Engellilik, toplumsal bir sorun olarak kabul edilir. Engelli kişiler, toplumun diğer üyeleriyle eşit haklara ve fırsatlara sahip olmalıdırlar. Bu nedenle, engelli kişilerin toplumsal hayata tam ve etkili bir şekilde katılımlarını sağlamak için çeşitli önlemler alınmalıdır. Bu önlemler arasında şunlar yer alır:
- Erişilebilirlik: Engelli kişilerin kamuya açık alanlara, ulaşım araçlarına ve hizmetlere erişimini kolaylaştırmak için erişilebilirlik düzenlemeleri yapılmalıdır. Örneğin, kaldırımlara rampalar inşa edilmeli, toplu taşıma araçlarında engelli kişiler için özel alanlar ayrılmalı ve kamu binalarına asansörler yerleştirilmelidir.
- Eğitim: Engelli çocukların eğitim hayatına tam ve etkili bir şekilde katılımlarını sağlamak için özel eğitim hizmetleri verilmelidir. Bu hizmetler arasında, özel eğitim okulları, özel eğitim sınıfları ve destek hizmetleri yer alır.
- İstihdam: Engelli kişilerin iş hayatına katılımlarını kolaylaştırmak için çeşitli önlemler alınmalıdır. Bu önlemler arasında, işverenlere vergi indirimleri sağlanması, engelli kişiler için özel istihdam programları oluşturulması ve engelli kişilerin işyerlerinde uyum sağlamalarına yardımcı olmak için destek hizmetleri verilmesi yer alır.
- Sosyal hizmetler: Engelli kişilerin sosyal hayata katılımlarını kolaylaştırmak için çeşitli sosyal hizmetler verilmelidir. Bu hizmetler arasında, engelli kişilere yönelik bakım ve destek hizmetleri, engelli kişilerin ailelerine yönelik destek hizmetleri ve engelli kişilerin toplumsal hayata katılımlarını desteklemek için düzenlenen etkinlikler yer alır.
Sonuç
Engellilik, toplumsal bir sorun olarak kabul edilir. Engelli kişiler, toplumun diğer üyeleriyle eşit haklara ve fırsatlara sahip olmalıdırlar. Bu nedenle, engelli kişilerin toplumsal hayata tam ve etkili bir şekilde katılımlarını sağlamak için çeşitli önlemler alınmalıdır. Bu önlemler, engelli kişilerin erişilebilirlik, eğitim, istihdam ve sosyal hizmetler gibi alanlarda desteklenmelerini içerir.