Dünyanın Küresel Şeklini Keşfeden Bilim İnsanı
Giriş
Dünyanın şekli yüzyıllar boyunca tartışma konusu olmuştur. Antik çağlardan beri insanlar, Dünya’nın düz mü yoksa küresel mi olduğu konusunda farklı teoriler öne sürmüşlerdir. Ancak, Dünya’nın küresel şeklini kesin olarak kanıtlayan bilim insanı, MÖ 3. yüzyılda yaşamış Yunan matematikçi ve astronom Eratosthenes’tir.
Eratosthenes’in Deneyi
Eratosthenes, Dünya’nın çevresini hesaplamak için basit ama dahiyane bir deney tasarladı. İskenderiye’deki bir kuyuya bakarak, yaz gündönümünde öğlen vakti güneş ışınlarının dikey olarak kuyuya düştüğünü gözlemledi. Aynı anda, yaklaşık 800 kilometre güneyde bulunan Siena şehrinde, güneş ışınlarının bir çubuğun üzerine düştüğünü ve çubuğun bir gölge oluşturduğunu fark etti.
Eratosthenes, bu iki şehrin enlemleri arasındaki farkın 7,2 derece olduğunu biliyordu. Güneş ışınlarının İskenderiye’de dikey olarak düştüğü ve Siena’da bir açıyla düştüğü gerçeğini kullanarak, Dünya’nın çevresini şu şekilde hesapladı:
- Dünya’nın çevresi = (Siena’nın enlemi – İskenderiye’nin enlemi) / Güneş ışınlarının Siena’da düştüğü açı
- Dünya’nın çevresi = (7,2 derece / 7,2 derece) * 800 kilometre
- Dünya’nın çevresi = 40.000 kilometre
Eratosthenes’in hesaplaması, Dünya’nın gerçek çevresinden yaklaşık %2 sapma ile oldukça doğruydu. Bu deney, Dünya’nın küresel şeklinin ilk kesin kanıtını sağladı.
Eratosthenes’in Mirası
Eratosthenes’in Dünya’nın çevresini hesaplama deneyi, bilim tarihinde önemli bir dönüm noktasıydı. Bu deney, Dünya’nın düz olmadığını ve bunun yerine bir küre olduğunu kesin olarak kanıtladı. Bu keşif, coğrafya, astronomi ve diğer bilim dallarında devrim yarattı.
Eratosthenes’in çalışmaları, Dünya’nın şekli hakkındaki anlayışımızı şekillendirmeye devam etmektedir. Bugün hala Dünya’nın çevresini hesaplamak için Eratosthenes’in yönteminin bir varyasyonunu kullanıyoruz. Ayrıca, Eratosthenes’in deneyi, bilimsel yöntemin gücünü ve gözlem ve mantık yoluyla yeni bilgiler edinmenin önemini göstermektedir.
İngilizce-Türkçe Çeviri
Dünyanın Küresel Şeklini Keşfeden Bilim İnsanı
Introduction
The shape of the Earth has been a subject of debate for centuries. Since ancient times, people have proposed different theories about whether the Earth is flat or spherical. However, the scientist who definitively proved that the Earth is a sphere was Eratosthenes, a Greek mathematician and astronomer who lived in the 3rd century BC.
Eratosthenes’ Experiment
Eratosthenes devised an ingenious experiment to calculate the circumference of the Earth. He observed that at noon on the summer solstice, the Sun’s rays fell vertically into a well in Alexandria. At the same time, in the city of Syene, which was located about 800 kilometers to the south, he noticed that the Sun’s rays fell at an angle on a stick, casting a shadow.
Eratosthenes knew that the difference in latitude between the two cities was 7.2 degrees. Using the fact that the Sun’s rays fell vertically in Alexandria and at an angle in Syene, he calculated the circumference of the Earth as follows:
- Circumference of the Earth = (Latitude of Syene – Latitude of Alexandria) / Angle of Sun’s rays in Syene
- Circumference of the Earth = (7.2 degrees / 7.2 degrees) * 800 kilometers
- Circumference of the Earth = 40,000 kilometers
Eratosthenes’ calculation was remarkably accurate, with an error of only about 2% from the Earth’s true circumference. This experiment provided the first definitive proof that the Earth is a sphere.
Eratosthenes’ Legacy
Eratosthenes’ experiment to calculate the Earth’s circumference was a major turning point in the history of science. It proved conclusively that the Earth is not flat, but rather a sphere. This discovery revolutionized geography, astronomy, and other scientific disciplines.
Eratosthenes’ work continues to shape our understanding of the Earth’s shape. We still use a variation of Eratosthenes’ method to calculate the Earth’s circumference today. Moreover, Eratosthenes’ experiment demonstrates the power of the scientific method and the importance of using observation and reason to acquire new knowledge.