Endometriozis Nedir?
Endometriozis, rahim içini döşeyen dokunun (endometrium) rahim dışında büyümesi ve gelişmesidir. Bu durum, ağrı, kısırlık ve diğer sağlık sorunlarına yol açabilir. Endometriozis, kadınlarda en sık görülen jinekolojik hastalıklardan biridir ve üreme çağındaki kadınların yaklaşık %10’unu etkiler.
Endometriozisin Nedenleri
Endometriozisin kesin nedeni bilinmemekle birlikte, birkaç olası açıklama bulunmaktadır:
- Retrograd Menstrüasyon: Bu, adet kanının fallop tüplerinden geriye doğru akması ve pelvik boşluğa dökülmesidir. Bu kan, endometrium hücrelerini içerir ve bu hücreler pelvik organlara yapışarak endometriozise yol açabilir.
- Metaplazi: Bu, bir hücre tipinin başka bir hücre tipine dönüşmesidir. Endometriozis durumunda, pelvik boşluktaki hücreler endometrium hücrelerine dönüşebilir.
- Genetik Faktörler: Endometriozisli kadınların yakın akrabalarında da bu hastalığın görülme riski daha yüksektir. Bu, genetik faktörlerin endometriozisin gelişiminde rol oynayabileceğini düşündürmektedir.
- İmmün Sistem Bozuklukları: Bazı araştırmalar, endometriozisli kadınların bağışıklık sistemlerinde bozukluklar olduğunu göstermiştir. Bu bozukluklar, endometrium hücrelerinin pelvik boşlukta büyümesine ve gelişmesine izin verebilir.
Endometriozisin Belirtileri
Endometriozisin belirtileri, hastalığın şiddetine ve etkilenen organlara göre değişebilir. En sık görülen belirtiler şunlardır:
- Pelvik Ağrı: Bu, alt karın bölgesinde veya sırtta ağrıdır. Ağrı, adet dönemlerinde daha şiddetli olabilir.
- Adet Düzensizlikleri: Endometriozisli kadınlarda adet dönemleri düzensiz olabilir, daha uzun veya daha kısa sürebilir veya daha ağrılı olabilir.
- Kısırlık: Endometriozis, kısırlığa yol açabilir. Bu, endometriozisin fallop tüplerini tıkaması veya yumurtalıkların işlevini bozması nedeniyle olabilir.
- Diğer Belirtiler: Endometriozisli kadınlarda ayrıca şunlar görülebilir:
- İlişki sırasında ağrı
- Bağırsak hareketleri sırasında ağrı
- İdrar yaparken ağrı
- Yorgunluk
- Bulantı ve kusma
- İshal veya kabızlık
Endometriozisin Tanısı
Endometriozisin tanısı, doktorunuzun tıbbi geçmişinizi ve belirtilerinizi değerlendirmesiyle başlar. Doktorunuz ayrıca pelvik muayene yapacak ve transvajinal ultrason veya manyetik rezonans görüntüleme (MRG) gibi görüntüleme testleri isteyebilir. Bazı durumlarda, endometriozisin kesin tanısını koymak için laparoskopi adı verilen bir cerrahi işlem gerekebilir.
Endometriozisin Tedavisi
Endometriozisin tedavisi, hastalığın şiddetine, belirtilere ve hastanın çocuk sahibi olma isteğine göre belirlenir. Tedavi seçenekleri şunları içerir:
- İlaç Tedavisi: Endometriozisin tedavisinde kullanılan ilaçlar şunlardır:
- Ağrı kesiciler
- Hormonal ilaçlar (doğum kontrol hapları, progesteron ilaçları, GnRH analogları)
- İmmünsüpresanlar
- Cerrahi Tedavi: Endometriozisin cerrahi tedavisi, endometrium implantlarının çıkarılması ve yapışıklıkların giderilmesini içerir. Cerrahi tedavi, laparoskopi veya açık cerrahi yöntemiyle yapılabilir.
- Diğer Tedaviler: Endometriozisin tedavisinde kullanılan diğer yöntemler şunlardır:
- Akupunktur
- Masaj terapisi
- Yoga
- Diyet değişiklikleri
Endometriozisin Komplikasyonları
Endometriozis, tedavi edilmediğinde çeşitli komplikasyonlara yol açabilir. Bu komplikasyonlar şunları içerir:
- Kısırlık: Endometriozis, kısırlığa yol açabilir. Bu, endometriozisin fallop tüplerini tıkaması veya yumurtalıkların işlevini bozması nedeniyle olabilir.
- Pelvik Ağrı: Endometriozis, pelvik ağrıya yol açabilir. Bu ağrı, adet dönemlerinde daha şiddetli olabilir.
- Diğer Sağlık Sorunları: Endometriozis, bağırsak hareketleri sırasında ağrı, idrar yaparken ağrı, yorgunluk, bulantı ve kusma gibi diğer sağlık sorunlarına da yol açabilir.
Endometriozisin Önlenmesi
Endometriozisin önlenmesi için bilinen bir yöntem yoktur. Ancak, sağlıklı bir yaşam tarzı sürdürmek ve düzenli olarak jinekolojik muayene olmak, endometriozisin erken teşhis ve tedavisine yardımcı olabilir.