Giambattista Vico’nun “Yeni Bilim” İfadesi: Anlamı ve Önemi
Giriş
Giambattista Vico (1668-1744), İtalyan bir filozof, tarihçi ve hukukçuydu. “Yeni Bilim” (La Scienza Nuova) adlı başyapıtı, tarih felsefesi ve sosyal bilimlerin gelişiminde dönüm noktası niteliğinde bir eserdir. Vico’nun “yeni bilim” kavramı, insanlığın tarihini ve gelişimini anlamada devrim niteliğinde bir yaklaşım sundu ve günümüzde hala sosyal bilimlerde etkili olmaya devam etmektedir.
“Yeni Bilim”in Anlamı
Vico’nun “yeni bilim” ifadesi, insanlığın tarihini ve gelişimini anlamada yeni bir yaklaşımı ifade ediyordu. Geleneksel tarihçiler, tarihi büyük adamların ve olayların bir kronolojisi olarak görürken, Vico insanlığın tarihini, insan doğasının ve toplumun evriminin bir kaydı olarak gördü.
Vico’ya göre, insanlık doğası gereği yaratıcı ve aktiftir ve tarih, insanlığın kendi dünyasını yaratma ve şekillendirme sürecidir. Tarih, insanlığın kendi doğasını ve toplumun işleyişini anlamada bir araçtır.
“Yeni Bilim”in Özellikleri
Vico’nun “yeni bilim”i, onu geleneksel tarihçilikten ayıran bir dizi özelliğe sahipti:
- İnsan merkezli: Vico’nun tarihi, insan deneyiminin merkezine yerleştirir. Tarih, insan eyleminin ve yaratıcılığının bir kaydıdır.
- Evrimsel: Vico, insanlığın tarihini doğrusal bir ilerleme olarak değil, döngüsel bir evrim olarak gördü. Toplumlar, barbarlık, aristokrasi ve demokrasi gibi bir dizi aşamadan geçerler.
- Filolojik: Vico, dilin insanlığın tarihini anlamada önemli bir araç olduğuna inanıyordu. Dil, bir toplumun düşünce ve değerlerinin bir yansımasıdır.
- Psikolojik: Vico, insan doğasının tarihsel süreçte önemli bir rol oynadığına inanıyordu. İnsanların eylemleri ve inançları, tarihsel bağlamları tarafından şekillendirilir.
“Yeni Bilim”in Önemi
Vico’nun “yeni bilim”i, tarih felsefesi ve sosyal bilimlerin gelişiminde derin bir etkiye sahip oldu:
- Tarihselciliğin Doğuşu: Vico, tarihselciliğin babası olarak kabul edilir. Tarihin insan deneyiminin merkezinde yer aldığı ve insanlığın kendi doğasını anlamada bir araç olduğu fikrini vurguladı.
- Sosyal Bilimlerin Temelleri: Vico’nun çalışmaları, sosyoloji, antropoloji ve psikoloji gibi sosyal bilimlerin temellerini attı. İnsanlığın tarihini ve gelişimini anlamada insan doğasının ve sosyal bağlamın önemini vurguladı.
- Modern Tarih Yazımı: Vico’nun fikirleri, modern tarih yazımını derinden etkiledi. Tarihçiler, insan deneyiminin daha geniş bir bağlamını dikkate almaya ve tarihi insanlığın kendi doğasını ve toplumun işleyişini anlamada bir araç olarak görmeye başladılar.
Sonuç
Giambattista Vico’nun “yeni bilim” ifadesi, tarih felsefesi ve sosyal bilimlerde devrim niteliğinde bir kavramdı. İnsanlığın tarihini ve gelişimini anlamada insan merkezli, evrimsel, filolojik ve psikolojik bir yaklaşım sundu. Vico’nun çalışmaları, tarihselciliğin doğuşuna, sosyal bilimlerin temellerinin atılmasına ve modern tarih yazımının şekillenmesine katkıda bulundu. “Yeni bilim” kavramı, günümüzde hala sosyal bilimlerde etkili olmaya devam etmektedir ve insanlığın kendi doğasını ve dünyasını anlama arayışında önemli bir rehber olmaya devam etmektedir.