Gonartroz Nedir?
Gonartroz, diz ekleminin kıkırdak dokusunun aşınması ve bozulması sonucu oluşan bir eklem hastalığıdır. Diz eklemi, vücudun en büyük ve en karmaşık eklemlerinden biridir. Bu eklem, uyluk kemiği (femur), kaval kemiği (tibia) ve diz kapağı kemiği (patella) olmak üzere üç kemiğin bir araya gelmesiyle oluşur. Diz eklemi, vücudun ağırlığını taşıma, yürüme, koşma ve zıplama gibi hareketleri yapmamızı sağlar.
Gonartroz, genellikle 50 yaş üstü kişilerde görülür. Ancak, diz eklemine aşırı yük bindiren sporcular veya işçilerde daha erken yaşlarda da görülebilir. Gonartrozun en sık görülen belirtileri arasında şunlar yer alır:
- Diz ağrısı
- Diz sertliği
- Dizde şişlik
- Dizde kıtırtı veya çıtırtı sesi
- Dizde hareket kısıtlılığı
- Dizde güçsüzlük
- Dizde şekil bozukluğu
Gonartrozun tedavisi, hastalığın şiddetine ve hastanın yaşına ve genel sağlık durumuna göre belirlenir. Gonartrozun tedavisinde kullanılan yöntemler arasında şunlar yer alır:
- İlaç tedavisi
- Fizik tedavi
- Egzersiz
- Kilo verme
- Cerrahi tedavi
Gonartrozun Nedenleri
Gonartrozun kesin nedeni bilinmemekle birlikte, hastalığın oluşumunda rol oynayan bazı faktörler arasında şunlar yer alır:
- Yaş: Gonartroz, genellikle 50 yaş üstü kişilerde görülür. Yaş ilerledikçe, diz eklemindeki kıkırdak dokusu doğal olarak aşınır ve zayıflar. Bu durum, gonartroz riskini artırır.
- Obezite: Obezite, diz eklemine aşırı yük bindirir ve kıkırdak dokusunun aşınmasını hızlandırır. Bu nedenle, obez kişilerde gonartroz riski daha yüksektir.
- Diz eklemine aşırı yük bindiren aktiviteler: Sporcular veya işçiler gibi diz eklemine aşırı yük bindiren aktivitelerde bulunan kişilerde gonartroz riski daha yüksektir.
- Diz eklemi yaralanmaları: Diz eklemi yaralanmaları, kıkırdak dokusuna zarar verebilir ve gonartroz riskini artırabilir.
- Romatoid artrit gibi eklem iltihapları: Romatoid artrit gibi eklem iltihapları, diz eklemindeki kıkırdak dokusuna zarar verebilir ve gonartroz riskini artırabilir.
Gonartrozun Belirtileri
Gonartrozun en sık görülen belirtileri arasında şunlar yer alır:
- Diz ağrısı: Gonartrozun en sık görülen belirtisi diz ağrısıdır. Ağrı, genellikle aktivite sırasında veya sonrasında ortaya çıkar ve dinlenmekle geçer. Ancak, hastalığın ilerlemesiyle birlikte ağrı sürekli hale gelebilir.
- Diz sertliği: Gonartrozlu kişiler, özellikle sabahları veya uzun süre hareketsiz kaldıktan sonra dizlerinde sertlik hissedebilirler. Bu sertlik, genellikle birkaç dakika içinde geçer.
- Dizde şişlik: Gonartrozlu kişilerde dizlerinde şişlik görülebilir. Bu şişlik, genellikle eklem sıvısının artması sonucu oluşur.
- Dizde kıtırtı veya çıtırtı sesi: Gonartrozlu kişiler, dizlerini hareket ettirdiklerinde kıtırtı veya çıtırtı sesi duyabilirler. Bu ses, kıkırdak dokusunun aşınması sonucu oluşur.
- Dizde hareket kısıtlılığı: Gonartrozlu kişiler, dizlerini tam olarak hareket ettiremeyebilirler. Bu durum, günlük aktiviteleri zorlaştırabilir.
- Dizde güçsüzlük: Gonartrozlu kişiler, dizlerinde güçsüzlük hissedebilirler. Bu durum, düşme riskini artırabilir.
- Dizde şekil bozukluğu: Gonartrozlu kişilerde dizlerinde şekil bozukluğu görülebilir. Bu durum, diz ekleminin deformasyonuna yol açabilir.
Gonartrozun Teşhisi
Gonartroz teşhisi, hastanın şikayetleri, fizik muayene bulguları ve görüntüleme yöntemleri kullanılarak yapılır. Görüntüleme yöntemleri arasında şunlar yer alır:
- Röntgen: Röntgen, diz ekleminin yapısını gösteren bir görüntüleme yöntemidir. Röntgen, gonartrozun teşhisinde sıklıkla kullanılır.
- Manyetik rezonans görüntüleme (MR): MR, diz ekleminin daha detaylı görüntülerini elde eden bir görüntüleme yöntemidir. MR, gonartrozun teşhisinde ve hastalığın şiddetinin belirlenmesinde kullanılır.
- Bilgisayarlı tomografi (BT): BT, diz ekleminin üç boyutlu görüntülerini elde eden bir görüntüleme yöntemidir. BT, gonartrozun teşhisinde ve hastalığın şiddetinin belirlenmesinde kullanılır.
Gonartrozun Tedavisi
Gonartrozun tedavisi, hastalığın şiddetine ve hastanın yaşına ve genel sağlık durumuna göre belirlenir. Gonartrozun tedavisinde kullanılan yöntemler arasında şunlar yer alır:
- İlaç tedavisi: Gonartrozun tedavisinde kullanılan ilaçlar arasında ağrı kesiciler, iltihap gidericiler ve kıkırdak dokusunu güçlendirici ilaçlar yer alır.
- Fizik tedavi: Fizik tedavi, gonartrozlu kişilerin diz eklemlerindeki hareket kabiliyetini ve kas gücünü artırmak için uygulanan bir tedavi yöntemidir. Fizik tedavi, genellikle ilaç tedavisi ile birlikte kullanılır.
- Egzersiz: Egzersiz, gonartrozlu kişilerin diz eklemlerindeki hareket kabiliyetini ve kas gücünü artırmak için uygulayabilecekleri bir tedavi yöntemidir. Egzersiz, genellikle fizik tedavi ile birlikte kullanılır.
- Kilo verme: Obezite, diz eklemine aşırı yük bindirir ve kıkırdak dokusunun aşınmasını hızlandırır. Bu nedenle, obez gonartrozlu kişilerin kilo vermeleri önerilir.
- Cerrahi tedavi: Gonartrozun tedavisinde kullanılan cerrahi yöntemler arasında diz eklemi protezi ameliyatı ve diz eklemi artroskopisi yer alır. Diz eklemi protezi ameliyatı, diz ekleminin hasarlı kısımlarının yapay eklem parçaları ile değiştirildiği bir ameliyattır. Diz eklemi artroskopisi, diz ekleminin içine kamera yerleştirilerek yapılan bir ameliyattır. Artroskopi, diz eklemindeki hasarlı dokuların temizlenmesi ve onarılması için kullanılır.
Gonartrozun Önlenmesi
Gonartrozun kesin bir önlenmesi yoktur. Ancak, aşağıdaki önlemler gonartroz riskini azaltmaya yardımcı olabilir:
- Sağlıklı bir kiloda olmak
- Diz eklemine aşırı yük bindiren aktivitelerden kaçınmak
- Diz eklemi yaralanmalarından korunmak
- Romatoid artrit gibi eklem iltihaplarının tedavisini yaptırmak
Faydalı Siteler ve İlgili Dosyalar