Hiperaktivite
Hiperaktivite, aşırı hareketlilik, dikkatsizlik ve dürtüsellik ile karakterize bir nörogelişimsel bozukluktur. Dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu (DEHB) olarak da bilinir. Hiperaktivite, çocuklarda ve ergenlerde en sık görülen nörogelişimsel bozukluklardan biridir. Erkek çocuklarda kız çocuklarına göre daha sık görülür.
Hiperaktivitenin Belirtileri
Hiperaktivitenin belirtileri genellikle okul öncesi dönemde başlar ve ergenliğe kadar devam eder. Hiperaktif çocuklarda görülen en sık belirtiler şunlardır:
- Aşırı hareketlilik
- Dikkatsizlik
- Dürtüsellik
- Öfke nöbetleri
- Uyku sorunları
- Yeme sorunları
- Öğrenme güçlüğü
- Sosyal uyum sorunları
Hiperaktivitenin Nedenleri
Hiperaktivitenin kesin nedeni bilinmemekle birlikte, genetik ve çevresel faktörlerin rol oynadığı düşünülmektedir. Hiperaktivite riski taşıyan çocuklarda, dopamin ve noradrenalin gibi nörotransmitterlerin seviyelerinde anormallikler olduğu görülmüştür. Ayrıca, hiperaktif çocukların beyinlerinde yapısal ve işlevsel farklılıklar olduğu da tespit edilmiştir.
Hiperaktivitenin Tanısı
Hiperaktivitenin tanısı, çocuğun davranışlarının değerlendirilmesi ve tıbbi muayene ile konulur. Tanı koymak için kullanılan en yaygın araçlar şunlardır:
- Davranış değerlendirme ölçekleri
- Tıbbi muayene
- Psikolojik testler
Hiperaktivitenin Tedavisi
Hiperaktivitenin tedavisinde ilaç tedavisi ve davranış terapisi kullanılır. İlaç tedavisinde, dopamin ve noradrenalin seviyelerini düzenleyen ilaçlar kullanılır. Davranış terapisinde ise, çocuğa uygun davranışlar öğretilir ve olumlu davranışları pekiştirilir.
Hiperaktivite ile Başa Çıkma
Hiperaktivite ile başa çıkmak için şunlar yapılabilir:
- Çocuğun davranışlarını düzenli olarak izleyin ve doktorunuzla paylaşın.
- Çocuğunuza uygun bir eğitim programı bulun.
- Çocuğunuzun sosyal aktivitelere katılmasını sağlayın.
- Çocuğunuzun sağlıklı beslenmesine ve düzenli uyumasına dikkat edin.
- Çocuğunuzla olumlu bir ilişki kurun ve onu destekleyin.
Hiperaktivite ve Okul
Hiperaktif çocuklar okulda genellikle zorluk çekerler. Dikkatsizlik ve dürtüsellik nedeniyle derslere odaklanmakta zorlanırlar. Ayrıca, aşırı hareketlilik nedeniyle diğer öğrencileri rahatsız edebilirler. Hiperaktif çocukların okulda başarılı olabilmeleri için özel eğitim hizmetlerine ihtiyaçları vardır.
Hiperaktivite ve İlaç Tedavisi
Hiperaktivitenin tedavisinde kullanılan ilaçlar, dopamin ve noradrenalin seviyelerini düzenler. Bu ilaçlar, çocuğun dikkatini ve davranışlarını iyileştirmeye yardımcı olur. Hiperaktivite tedavisinde kullanılan en yaygın ilaçlar şunlardır:
- Metilfenidat
- Amfetamin
- Atomoksitin
- Guanfasin
Hiperaktivite ve Davranış Terapisi
Davranış terapisi, hiperaktif çocuklara uygun davranışlar öğretmek ve olumlu davranışları pekiştirmek için kullanılan bir tedavi yöntemidir. Davranış terapisinde kullanılan en yaygın teknikler şunlardır:
- Ödül sistemi
- Ceza sistemi
- Zaman aşımı
- Davranış değiştirme teknikleri
Hiperaktivite ve Özel Eğitim Hizmetleri
Hiperaktif çocuklar okulda genellikle zorluk çekerler. Dikkatsizlik ve dürtüsellik nedeniyle derslere odaklanmakta zorlanırlar. Ayrıca, aşırı hareketlilik nedeniyle diğer öğrencileri rahatsız edebilirler. Hiperaktif çocukların okulda başarılı olabilmeleri için özel eğitim hizmetlerine ihtiyaçları vardır. Özel eğitim hizmetleri şunları içerir:
- Özel eğitim sınıfları
- Bireysel eğitim planları
- Davranış destek hizmetleri
- Akademik destek hizmetleri
Hiperaktivite ve Aile
Hiperaktivite, aile için zorlu bir durum olabilir. Hiperaktif çocukların davranışları, aile üyelerini strese sokabilir ve aile içinde çatışmalara yol açabilir. Hiperaktif çocukların aileleri, çocuklarına destek olmak ve onların ihtiyaçlarını karşılamak için şunları yapabilirler:
- Çocuğunuzun davranışlarını düzenli olarak izleyin ve doktorunuzla paylaşın.
- Çocuğunuza uygun bir eğitim programı bulun.
- Çocuğunuzun sosyal aktivitelere katılmasını sağlayın.
- Çocuğunuzun sağlıklı beslenmesine ve düzenli uyumasına dikkat edin.
- Çocuğunuzla olumlu bir ilişki kurun ve onu destekleyin.
- Aile terapisi alın.