HPA: Hipotalamus-Pituiter-Adrenal Eksen
Hipotalamus-pituiter-adrenal (HPA) ekseni, vücudun strese verdiği tepkiyi düzenleyen bir hormonal sistemdir. HPA ekseni, hipotalamus, hipofiz bezi ve böbrek üstü bezlerinden oluşur.
HPA Ekseni Nasıl Çalışır?
HPA ekseni, hipotalamustan başlar. Hipotalamus, beyinde bulunan küçük bir yapıdır. Hipotalamus, vücudun iç ortamını düzenler ve strese yanıt verir. Stres olduğunda, hipotalamus kortikotropin salan hormonu (CRH) salgılar. CRH, hipofiz bezine gider ve burada adrenokortikotropik hormon (ACTH) salgılanmasını uyarır. ACTH, böbrek üstü bezlerine gider ve burada kortizol salgılanmasını uyarır. Kortizol, vücudun strese verdiği tepkiyi düzenleyen bir hormondur. Kortizol, kan şekerini yükseltir, bağışıklık sistemini güçlendirir ve iltihabı azaltır.
HPA Ekseni ve Stres
HPA ekseni, vücudun strese verdiği tepkiyi düzenler. Stres olduğunda, HPA ekseni aktive olur ve kortizol salgılanır. Kortizol, vücudu strese hazırlar. Kortizol, kan şekerini yükseltir, bağışıklık sistemini güçlendirir ve iltihabı azaltır. Kortizol ayrıca, hafızayı ve öğrenmeyi etkiler.
HPA Ekseni ve Hastalıklar
HPA ekseni, birçok hastalığın patogenezinde rol oynar. Bu hastalıklar arasında şunlar yer alır:
- Cushing sendromu
- Addison hastalığı
- Konjenital adrenal hiperplazi
- Polikistik over sendromu
- Depresyon
- Anksiyete
- Travma sonrası stres bozukluğu
HPA Ekseni ve Tedavi
HPA ekseni bozukluklarının tedavisi, altta yatan nedene bağlıdır. Cushing sendromunda, böbrek üstü bezlerinden kortizol salgılanmasını azaltmak için ilaçlar kullanılır. Addison hastalığında, böbrek üstü bezlerinden kortizol ve aldosteron salgılanmasını artırmak için ilaçlar kullanılır. Konjenital adrenal hiperplazide, böbrek üstü bezlerinin düzgün çalışmasını sağlamak için ilaçlar kullanılır. Polikistik over sendromunda, yumurtalıkların düzgün çalışmasını sağlamak için ilaçlar kullanılır. Depresyonda ve anksiyetede, ruh halini iyileştirmek için ilaçlar kullanılır. Travma sonrası stres bozukluğunda, travmanın etkilerini azaltmak için psikoterapi ve ilaçlar kullanılır.
HPA Ekseni Hakkında Faydalı Siteler
- Hipotalamus-Pituiter-Adrenal (HPA) Ekseni
- HPA Ekseni ve Stres
- HPA Ekseni ve Hastalıklar
- HPA Ekseni ve Tedavi