Eylemsizlik (İnertia)
Eylemsizlik, bir cismin hareket durumunu değiştirmek için gereken kuvvet miktarıdır. Bir cisim hareket halindeyse, onu durdurmak için bir kuvvet uygulanmalıdır. Bir cisim hareketsizse, onu hareket ettirmek için bir kuvvet uygulanmalıdır. Eylemsizlik, bir cismin kütlesiyle doğru orantılıdır. Bir cismin kütlesi ne kadar büyükse, onu hareket ettirmek veya durdurmak için gereken kuvvet o kadar büyük olur.
Eylemsizlik, günlük yaşamda birçok örnekte görülebilir. Örneğin, bir arabayı hareket ettirmek için gaza basmak gerekir. Araba hareket ettikten sonra, onu durdurmak için frene basmak gerekir. Bir topu havaya atmak için bir kuvvet uygulanmalıdır. Top havaya atıldıktan sonra, yerçekimi kuvveti onu aşağıya doğru çeker.
Eylemsizlik, fiziğin temel yasalarından biridir. Eylemsizlik yasası, Isaac Newton tarafından 1687 yılında yayınlanan Principia Mathematica adlı eserinde ortaya konmuştur. Eylemsizlik yasası, şu şekilde ifade edilir:
“Bir cisim, üzerine etkiyen net kuvvet sıfır ise, hareket durumunu değiştirmez. Yani, hareket halinde olan bir cisim, üzerine etkiyen net kuvvet sıfır ise, aynı hızla ve aynı yönde hareket etmeye devam eder. Hareketsiz olan bir cisim, üzerine etkiyen net kuvvet sıfır ise, hareketsiz kalmaya devam eder.”
Eylemsizlik yasası, birçok fiziksel olayı açıklamak için kullanılır. Örneğin, bir cismin ivmesinin, üzerine etkiyen net kuvvetle doğru orantılı olduğunu açıklar. Ayrıca, bir cismin momentumunun, kütlesinin ve hızının çarpımına eşit olduğunu açıklar.
Eylemsizlik yasası, günlük yaşamda birçok uygulamada kullanılır. Örneğin, arabaların fren sistemleri, eylemsizlik yasasına göre çalışır. Araba hareket halindeyken, fren pedalına basıldığında, fren balataları tekerleklere sürtünür ve arabayı yavaşlatır.
Eylemsizlik yasası, ayrıca, uzay yolculuğunda da kullanılır. Bir uzay aracı, Dünya’nın yerçekimi kuvvetinden kurtulmak için, belirli bir hıza ulaşmalıdır. Bu hıza ulaşmak için, uzay aracına büyük bir kuvvet uygulanmalıdır. Uzay aracı belirli bir hıza ulaştıktan sonra, eylemsizlik yasası gereği, aynı hızla ve aynı yönde hareket etmeye devam eder.
Faydalı Siteler:
İlgili Dosyalar: