İstanbul’un Eski Adı: Konstantinopolis
İngilizce: Constantinople
Türkçe: Konstantinopolis
Kökeni ve Tarihçesi:
İstanbul, yüzyıllar boyunca birçok farklı isimle anılmıştır. Şehrin en eski bilinen adı, MÖ 660 civarında Megara’dan gelen Yunan kolonistler tarafından verilen “Byzantion”dur. Bu isim, şehrin kurucusu Byzas’tan gelmektedir.
MS 330’da Roma İmparatoru I. Konstantin, Byzantion’u Roma İmparatorluğu’nun yeni başkenti yaptı ve adını “Nova Roma” (Yeni Roma) olarak değiştirdi. Ancak şehir kısa süre sonra “Konstantinopolis” (Konstantin’in Şehri) olarak tanındı.
Konstantinopolis, Doğu Roma İmparatorluğu’nun (Bizans İmparatorluğu) başkenti olarak 11 yüzyıl boyunca gelişti ve büyüdü. Şehir, Hıristiyanlığın önemli bir merkezi haline geldi ve Hagia Sophia gibi görkemli anıtlara ev sahipliği yaptı.
1453’te Osmanlı İmparatorluğu Konstantinopolis’i fethetti ve şehre “İstanbul” adını verdi. Bu isim, Yunanca “eis ten polin” (şehre) ifadesinden türemiştir.
İstanbul’un Diğer Eski Adları:
İstanbul, Konstantinopolis ve Byzantion dışında yüzyıllar boyunca başka isimlerle de anılmıştır:
- Lygos: Şehrin ilk yerleşimcilerinden biri olan Trak kabilesinin diliyle “ışık” anlamına gelir.
- Anthemion: Yunan mitolojisinde bir deniz tanrısı olan Anthemios’tan gelir.
- Augusta Antonina: MS 324’te İmparator I. Konstantin’in annesi Helena tarafından verilen isim.
- Vasileoupolis: Yunanca “imparatorun şehri” anlamına gelir.
- Dersaadet: Osmanlı döneminde kullanılan ve “mutluluk kapısı” anlamına gelen isim.
- Pera: Galata semtinin eski adı.
- Stamboul: İstanbul’un Fransızca adı.
Günümüzde Kullanımı:
Günümüzde İstanbul, hem Türkçe hem de İngilizce konuşanlar tarafından yaygın olarak kullanılmaktadır. Ancak tarihsel bağlamlarda, özellikle Bizans İmparatorluğu dönemini tartışırken, Konstantinopolis adı da hala kullanılmaktadır.
İngilizce-Türkçe Çeviri:
- Constantinople -> Konstantinopolis
- Byzantion -> Byzantion
- Nova Roma -> Yeni Roma
- eis ten polin -> şehre
- Lygos -> Işık
- Anthemion -> Anthemios
- Augusta Antonina -> Augusta Antonina
- Vasileoupolis -> İmparatorun Şehri
- Dersaadet -> Mutluluk Kapısı
- Pera -> Galata
- Stamboul -> İstanbul