İveç Nedir?
İveç, bir cismin hızının zaman içindeki değişim oranıdır. Başka bir deyişle, bir cismin hızının ne kadar hızlı değiştiğini gösterir. İveç, vektörel bir büyüklüktür, yani hem büyüklüğü hem de yönü vardır. İveç, genellikle “a” harfiyle gösterilir ve şu şekilde hesaplanır:
a = (v - u) / t
Burada:
- a = ivme (m/s²)
- v = son hız (m/s)
- u = başlangıç hızı (m/s)
- t = zaman (s)
İveç, pozitif veya negatif olabilir. Pozitif ivme, cismin hızının arttığını, negatif ivme ise cismin hızının azaldığını gösterir. Örneğin, bir araba hızlandığında pozitif ivmeye maruz kalır, fren yaptığında ise negatif ivmeye maruz kalır.
İveç Çeşitleri
İveç, iki ana kategoriye ayrılabilir:
- Sabit ivme: Sabit ivme, cismin hızının zaman içinde eşit oranlarda değiştiği ivmedir. Örneğin, bir araba sabit bir hızla hareket ettiğinde sabit ivmeye maruz kalır.
- Değişken ivme: Değişken ivme, cismin hızının zaman içinde eşit olmayan oranlarda değiştiği ivmedir. Örneğin, bir araba hızlandığında veya fren yaptığında değişken ivmeye maruz kalır.
İveç ve Hareket Yasaları
İveç, hareket yasalarıyla yakından ilişkilidir. Newton’un ikinci hareket yasası, bir cismin ivmesinin, kütlesi ve üzerine etkiyen net kuvvetle doğru orantılı olduğunu belirtir. Başka bir deyişle, bir cismin kütlesi ne kadar büyükse veya üzerine etkiyen net kuvvet ne kadar büyükse, ivmesi de o kadar büyük olur.
Newton’un üçüncü hareket yasası ise, her etki için eşit ve zıt yönde bir tepki olduğunu belirtir. Bu, bir cismin başka bir cisme kuvvet uyguladığında, diğer cismin de ilk cisme eşit ve zıt yönde kuvvet uyguladığı anlamına gelir. Bu, iki cismin ivmelerinin birbirine eşit ve zıt yönde olduğu anlamına gelir.
İveç ve Günlük Hayat
İveç, günlük hayatımızın birçok alanında önemli bir rol oynar. Örneğin, bir araba hızlandığında veya fren yaptığında, ivmeye maruz kalır. Bu, arabanın hızının değiştiği anlamına gelir. İveç, ayrıca, bir topun fırlatıldığında veya bir uçağın kalkış ve iniş sırasında maruz kaldığı kuvvettir.
İveçle İlgili Faydalı Siteler ve Dosyalar