Kâl
Kâl, bir şeyin varlığını veya yokluğunu ifade eden bir sözcüktür. Mantıkta, kâl, bir önermenin doğruluğunu veya yanlışlığını belirten bir ifadedir. Kâl, olumlu veya olumsuz olabilir. Olumlu kâl, bir şeyin varlığını ifade ederken, olumsuz kâl, bir şeyin yokluğunu ifade eder. Örneğin, “Güneş vardır” olumlu bir kâl iken, “Güneş yoktur” olumsuz bir kâldir.
Kâl, basit veya bileşik olabilir. Basit kâl, tek bir önermeden oluşan kâldir. Bileşik kâl ise, birden fazla önermeden oluşan kâldir. Örneğin, “Güneş vardır ve Ay vardır” bileşik bir kâldir.
Kâl, doğru veya yanlış olabilir. Doğru kâl, gerçeklikle uyumlu olan kâldir. Yanlış kâl ise, gerçeklikle uyumlu olmayan kâldir. Örneğin, “Güneş vardır” doğru bir kâl iken, “Güneş yoktur” yanlış bir kâldir.
Kâl, kesin veya olası olabilir. Kesin kâl, kesin olarak doğru veya yanlış olan kâldir. Olası kâl ise, kesin olarak doğru veya yanlış olmayan kâldir. Örneğin, “Güneş vardır” kesin bir kâl iken, “Yarın yağmur yağacak” olası bir kâldir.
Kâl, analitik veya sentetik olabilir. Analitik kâl, öznesinin anlamında zaten bulunan bir özelliğini ifade eden kâldir. Sentetik kâl ise, öznesinin anlamında zaten bulunmayan bir özelliğini ifade eden kâldir. Örneğin, “Bekâr bir erkek evli değildir” analitik bir kâl iken, “Bekâr bir erkek mutludur” sentetik bir kâldir.
Kâl, a priori veya a posteriori olabilir. A priori kâl, deneyime dayanmadan bilinen kâldir. A posteriori kâl ise, deneyime dayanarak bilinen kâldir. Örneğin, “2+2=4” a priori bir kâl iken, “Güneş dünyanın etrafında döner” a posteriori bir kâldir.
Kâl, felsefenin temel kavramlarından biridir. Kâl, bilgi, gerçeklik ve varlık gibi kavramların anlaşılmasında önemli bir rol oynar.