kalsitriol nedir

Kalsitriol Nedir?

Kalsitriol, D vitamini reseptörlerine bağlanan ve kalsiyum ve fosfor metabolizmasını düzenleyen bir hormondur. Böbreklerde 1,25-dihidroksikolekalsiferol (1,25(OH)2D3) olarak üretilir. Kalsitriol, kalsiyum ve fosfor emilimini artırarak ve kemik mineralizasyonunu destekleyerek kan kalsiyum ve fosfor seviyelerini düzenler. Ayrıca, paratiroid hormonu (PTH) ve fibroblast büyüme faktörü 23 (FGF23) gibi diğer hormonların üretimini de etkiler.

Kalsitriolün Fonksiyonları

• Kalsiyum ve fosfor metabolizmasını düzenler: Kalsitriol, ince bağırsakta kalsiyum ve fosfor emilimini artırarak kan kalsiyum ve fosfor seviyelerini yükseltir. Ayrıca, kemik mineralizasyonunu destekleyerek kemik sağlığını korur.
• Paratiroid hormonu (PTH) üretimini düzenler: Kalsitriol, PTH üretimini baskılayarak kan kalsiyum seviyelerinin yükselmesini önler.
• Fibroblast büyüme faktörü 23 (FGF23) üretimini düzenler: Kalsitriol, FGF23 üretimini artırarak kan fosfor seviyelerinin yükselmesini önler.

Kalsitriol Eksikliği

Kalsitriol eksikliği, çeşitli nedenlerle ortaya çıkabilir. Bunlar arasında şunlar yer alır:

• Böbrek yetmezliği: Böbrekler, kalsitriol üretiminde önemli bir rol oynar. Böbrek yetmezliği olan kişilerde kalsitriol üretimi azalır veya tamamen durur.
• D vitamini eksikliği: D vitamini, kalsitriol üretiminin öncülüdür. D vitamini eksikliği olan kişilerde kalsitriol üretimi azalır.
• Hipoparatiroidizm: Paratiroid bezleri, PTH üretir. PTH, kalsitriol üretimini uyarır. Hipoparatiroidizm olan kişilerde PTH üretimi azalır veya tamamen durur. Bu durum, kalsitriol üretiminin azalmasına veya tamamen durmasına yol açar.

• Bazı ilaçlar: Bazı ilaçlar, kalsitriol üretimini veya etkisini azaltabilir. Bunlar arasında şunlar yer alır:

  • Fenitoin
  • Karbamazepin
  • Barbitüratlar
  • Rifampisin
  • İzokoniazid
  • Ketokonazol
  • İtrakonazol
  • Vorikonazol

Kalsitriol Eksikliğinin Belirtileri

Kalsitriol eksikliğinin belirtileri şunlardır:

• Kemik ağrısı
• Kas güçsüzlüğü
• Yorgunluk
• İştahsızlık
• Bulantı
• Kusma
• Kabızlık
• Diş çürüğü
• Kemik erimesi
• Osteomalazi
• Raşitizm

Kalsitriol Eksikliğinin Tedavisi

Kalsitriol eksikliğinin tedavisi, eksikliğin nedenine bağlı olarak yapılır. Böbrek yetmezliği olan kişilerde, kalsitriol takviyesi verilir. D vitamini eksikliği olan kişilerde, D vitamini takviyesi verilir. Hipoparatiroidizm olan kişilerde, PTH takviyesi verilir. Bazı ilaçlar nedeniyle kalsitriol eksikliği ortaya çıkan kişilerde, ilaç tedavisi değiştirilir.

Kalsitriol Fazlalığı

Kalsitriol fazlalığı, çeşitli nedenlerle ortaya çıkabilir. Bunlar arasında şunlar yer alır:

• Böbrek yetmezliği: Böbrekler, kalsitriol üretimini düzenler. Böbrek yetmezliği olan kişilerde kalsitriol üretimi artar.
• D vitamini fazlalığı: D vitamini, kalsitriol üretiminin öncülüdür. D vitamini fazlalığı olan kişilerde kalsitriol üretimi artar.

• Bazı ilaçlar: Bazı ilaçlar, kalsitriol üretimini veya etkisini artırabilir. Bunlar arasında şunlar yer alır:

  • Tiazid diüretikler
  • Lityum
  • Teofilin
  • Digoksin
  • Kalsiyum takviyeleri
  • Fosfor takviyeleri

Kalsitriol Fazlalığının Belirtileri

Kalsitriol fazlalığının belirtileri şunlardır:

• Bulantı
• Kusma
• İshal
• Karın ağrısı
• Baş ağrısı
• Yorgunluk
• İştahsızlık
• Kilo kaybı
• Kas güçsüzlüğü
• Kemik ağrısı
• Böbrek taşı
• Kalsifikasyonlar

Kalsitriol Fazlalığının Tedavisi

Kalsitriol fazlalığının tedavisi, fazlalığın nedenine bağlı olarak yapılır. Böbrek yetmezliği olan kişilerde, kalsitriol takviyesi kesilir. D vitamini fazlalığı olan kişilerde, D vitamini takviyesi kesilir. Bazı ilaçlar nedeniyle kalsitriol fazlalığı ortaya çıkan kişilerde, ilaç tedavisi değiştirilir.