Kapitülasyon
Kapitülasyon, bir devletin diğer bir devletin vatandaşlarına kendi topraklarında özel ayrıcalıklar ve muafiyetler tanımasıdır. Bu ayrıcalıklar ve muafiyetler, ticaret, vergi, yargı ve diğer alanlarda olabilir.
Kapitülasyonlar, genellikle iki devlet arasında yapılan anlaşmalarla düzenlenir. Bu anlaşmalarda, hangi ayrıcalıkların ve muafiyetlerin tanınacağı ve bunların nasıl uygulanacağı belirtilir.
Kapitülasyonlar, tarih boyunca birçok ülkede uygulanmıştır. Ancak, günümüzde kapitülasyonlar büyük ölçüde kaldırılmıştır. Bunun başlıca nedeni, kapitülasyonların bir devletin egemenliğini ihlal etmesi ve diğer devletlerin iç işlerine müdahalesine yol açmasıdır.
Kapitülasyonların Tarihçesi
Kapitülasyonların tarihi, Orta Çağ’a kadar uzanmaktadır. İlk kapitülasyonlar, Bizans İmparatorluğu ile diğer devletler arasında yapılmıştır. Bu kapitülasyonlarda, Bizans İmparatorluğu’nun topraklarında ticaret yapan diğer devletlerin vatandaşlarına özel ayrıcalıklar ve muafiyetler tanınmıştır.
Kapitülasyonlar, daha sonra Osmanlı İmparatorluğu tarafından da uygulanmıştır. Osmanlı İmparatorluğu, kapitülasyonları kullanarak diğer devletlerle ticari ilişkilerini geliştirmiş ve imparatorluğun topraklarında yabancı yatırımları teşvik etmiştir.
Kapitülasyonlar, 19. yüzyılda Avrupa devletlerinin baskısıyla kaldırılmaya başlanmıştır. İlk olarak, 1838 yılında Osmanlı İmparatorluğu ile İngiltere arasında yapılan Balta Limanı Antlaşması ile kapitülasyonlar kaldırılmıştır. Daha sonra, diğer Avrupa devletleri de Osmanlı İmparatorluğu ile yaptıkları anlaşmalarla kapitülasyonları kaldırmışlardır.
Kapitülasyonların Sonuçları
Kapitülasyonlar, Osmanlı İmparatorluğu’nun ekonomik ve siyasi yapısı üzerinde önemli etkiler bırakmıştır. Kapitülasyonlar nedeniyle, Osmanlı İmparatorluğu’nun gümrük gelirleri azalmış ve yabancı şirketler Osmanlı ekonomisinde hakim hale gelmiştir. Ayrıca, kapitülasyonlar nedeniyle Osmanlı İmparatorluğu’nun yargı yetkisi sınırlanmış ve yabancılar Osmanlı mahkemelerinde yargılanamamıştır.
Kapitülasyonlar, Osmanlı İmparatorluğu’nun siyasi yapısı üzerinde de olumsuz etkiler bırakmıştır. Kapitülasyonlar nedeniyle, Osmanlı İmparatorluğu’nun diğer devletler karşısındaki bağımsızlığı zayıflamış ve yabancı devletler Osmanlı İmparatorluğu’nun iç işlerine müdahale etmeye başlamışlardır.
Kapitülasyonların Kaldırılması
Kapitülasyonlar, 19. yüzyılda Avrupa devletlerinin baskısıyla kaldırılmaya başlanmıştır. İlk olarak, 1838 yılında Osmanlı İmparatorluğu ile İngiltere arasında yapılan Balta Limanı Antlaşması ile kapitülasyonlar kaldırılmıştır. Daha sonra, diğer Avrupa devletleri de Osmanlı İmparatorluğu ile yaptıkları anlaşmalarla kapitülasyonları kaldırmışlardır.
Kapitülasyonların kaldırılması, Osmanlı İmparatorluğu’nun ekonomik ve siyasi yapısı üzerinde olumlu etkiler bırakmıştır. Kapitülasyonların kaldırılmasıyla birlikte, Osmanlı İmparatorluğu’nun gümrük gelirleri artmış ve yabancı şirketlerin Osmanlı ekonomisindeki hakimiyeti azalmıştır. Ayrıca, kapitülasyonların kaldırılmasıyla birlikte Osmanlı İmparatorluğu’nun yargı yetkisi genişlemiş ve yabancılar Osmanlı mahkemelerinde yargılanmaya başlamışlardır.
Kapitülasyonların kaldırılması, Osmanlı İmparatorluğu’nun siyasi yapısı üzerinde de olumlu etkiler bırakmıştır. Kapitülasyonların kaldırılmasıyla birlikte, Osmanlı İmparatorluğu’nun diğer devletler karşısındaki bağımsızlığı güçlenmiş ve yabancı devletlerin Osmanlı İmparatorluğu’nun iç işlerine müdahalesi azalmıştır.
Kapitülasyonlarla İlgili Faydalı Siteler ve Dosyalar
- Kapitülasyonlar Hakkında Bilgi
- Kapitülasyonların Kaldırılması
- Kapitülasyonların Sonuçları
- Kapitülasyonlar ve Osmanlı İmparatorluğu
- Kapitülasyonlar ve Türkiye Cumhuriyeti