Kartel
İngilizce: Cartel
Türkçe: Kartel
Tanım:
Bir kartel, belirli bir sektördeki veya endüstrideki şirketlerin, fiyat, üretim ve pazar payı gibi rekabet koşullarını belirlemek için bir araya gelmesiyle oluşan bir tür işbirliği anlaşmasıdır. Karteller, genellikle aynı sektördeki şirketlerin rekabetten kaynaklanan zararları azaltmak ve karlarını artırmak amacıyla kurulur.
Kartellerin Özellikleri:
- Karteller, aynı sektördeki şirketlerin bir araya gelmesiyle oluşur.
- Karteller, fiyat, üretim ve pazar payı gibi rekabet koşullarını belirlemek için işbirliği yapar.
- Karteller, genellikle aynı sektördeki şirketlerin rekabetten kaynaklanan zararları azaltmak ve karlarını artırmak amacıyla kurulur.
- Karteller, rekabeti azaltarak tüketicilerin zararına olabilir.
- Karteller, hükümetler tarafından yasaklanabilir.
Kartellerin Türleri:
- Yatay karteller: Aynı sektördeki şirketlerin bir araya gelmesiyle oluşan kartellerdir.
- Dikey karteller: Farklı sektörlerdeki şirketlerin bir araya gelmesiyle oluşan kartellerdir.
- Uluslararası karteller: Farklı ülkelerdeki şirketlerin bir araya gelmesiyle oluşan kartellerdir.
Kartellerin Tarihi:
Karteller, 19. yüzyılda sanayi devriminin başlamasıyla birlikte ortaya çıktı. İlk karteller, demir, çelik ve petrol gibi temel sanayi sektörlerinde kuruldu. 20. yüzyılda karteller, otomotiv, elektronik ve ilaç gibi birçok farklı sektörde yaygınlaştı.
Kartellerin Ekonomik Etkileri:
Karteller, rekabeti azaltarak tüketicilerin zararına olabilir. Karteller, fiyatları yükselterek, üretimi azaltarak ve yenilikleri engelleyerek tüketicilerin refahını olumsuz etkileyebilir.
Kartellerin Hukuki Durumu:
Karteller, birçok ülkede yasaklanmıştır. Türkiye’de karteller, 4054 sayılı Rekabetin Korunması Hakkında Kanun kapsamında yasaklanmıştır. Bu kanuna göre, kartellere katılan şirketlere para cezası ve hapis cezası verilebilir.
Kartellerin Sonuçları:
Karteller, rekabeti azaltarak tüketicilerin zararına olabilir. Karteller, fiyatları yükselterek, üretimi azaltarak ve yenilikleri engelleyerek tüketicilerin refahını olumsuz etkileyebilir. Karteller, ayrıca ekonomik büyümeyi yavaşlatabilir ve işsizliği artırabilir.
Kartellerin Önlenmesi:
Karteller, hükümetler tarafından yasaklanarak önlenebilir. Hükümetler, rekabet yasaları çıkararak ve bu yasaları etkin bir şekilde uygulayarak kartellerin oluşmasını önleyebilir. Ayrıca, hükümetler, tüketicileri karteller hakkında bilgilendirerek ve kartellere karşı şikayette bulunmalarını teşvik ederek kartellerin önlenmesine katkıda bulunabilir.