Korporatist
İngilizce: corporatist
Türkçe: korporatist
Anlamı:
Korporatizm, ekonomik ve sosyal yaşamın örgütlü çıkar grupları tarafından kontrol edildiği bir siyasi ve ekonomik sistemdir. Bu sistemde, işçi sendikaları, işveren örgütleri ve diğer çıkar grupları, hükümet politikalarının belirlenmesinde önemli bir rol oynarlar. Korporatizm, genellikle, sosyal çatışmaları önlemek ve ekonomik istikrarı sağlamak amacıyla uygulanır.
Korporatizm, 19. yüzyılın sonlarında Avrupa’da ortaya çıktı. İlk olarak, İtalya’da uygulanan korporatist sistem, daha sonra diğer Avrupa ülkelerine de yayıldı. Korporatizm, 20. yüzyılın başlarında, Latin Amerika ve Asya’da da uygulanmaya başlandı.
Korporatist sistemler, genellikle, otoriter rejimlerde uygulanır. Ancak, bazı demokratik ülkelerde de korporatist unsurlar bulunabilir. Örneğin, İsveç ve Norveç gibi ülkelerde, işçi sendikaları ve işveren örgütleri, hükümet politikalarının belirlenmesinde önemli bir rol oynarlar.
Korporatizm, hem olumlu hem de olumsuz yönleri olan bir sistemdir. Olumlu yönleri arasında, sosyal çatışmaları önleme, ekonomik istikrarı sağlama ve işçi haklarını koruma gibi unsurlar yer alır. Olumsuz yönleri arasında ise, demokrasinin zayıflaması, bürokrasi ve yolsuzluk gibi unsurlar yer alır.
Korporatizmin Tarihi
Korporatizm, 19. yüzyılın sonlarında Avrupa’da ortaya çıktı. İlk olarak, İtalya’da uygulanan korporatist sistem, daha sonra diğer Avrupa ülkelerine de yayıldı. Korporatizm, 20. yüzyılın başlarında, Latin Amerika ve Asya’da da uygulanmaya başlandı.
Korporatizmin ortaya çıkışında, sanayi devrimi ve işçi sınıfının yükselişi gibi faktörler etkili oldu. Sanayi devrimi, işçi sınıfının sayısının artmasına ve işçi sınıfının örgütlenmeye başlamasına yol açtı. İşçi sınıfının örgütlenmesi, işçi sendikalarının kurulmasına ve işçi sendikalarının hükümet politikalarında söz sahibi olmaya başlamasına yol açtı.
Korporatizmin yayılmasında, otoriter rejimlerin yükselişi de etkili oldu. Otoriter rejimler, sosyal çatışmaları önlemek ve ekonomik istikrarı sağlamak amacıyla korporatist sistemleri benimsediler. Korporatist sistemler, otoriter rejimlerin işçi sınıfını kontrol altına almasını ve işçi sınıfının örgütlenmesini engellemesini sağladı.
Korporatizmin Türleri
Korporatizm, farklı ülkelerde farklı şekillerde uygulanmıştır. Korporatizmin üç ana türü vardır:
- Devlet korporatizmi: Devlet korporatizminde, işçi sendikaları ve işveren örgütleri, hükümet tarafından kontrol edilir. Hükümet, işçi sendikalarının ve işveren örgütlerinin faaliyetlerini düzenler ve bu örgütlerin hükümet politikalarında söz sahibi olmasını sağlar.
- Toplum korporatizmi: Toplum korporatizminde, işçi sendikaları ve işveren örgütleri, hükümetten bağımsızdır. Ancak, bu örgütler, hükümet politikalarında söz sahibi olmak için işbirliği yaparlar.
- İşçi korporatizmi: İşçi korporatizminde, işçi sendikaları, hükümet politikalarında söz sahibi olmak için işbirliği yaparlar. İşveren örgütleri, bu işbirliğinin dışında kalır.
Korporatizmin Olumlu Yönleri
Korporatizm, hem olumlu hem de olumsuz yönleri olan bir sistemdir. Olumlu yönleri arasında, sosyal çatışmaları önleme, ekonomik istikrarı sağlama ve işçi haklarını koruma gibi unsurlar yer alır.
- Sosyal çatışmaları önleme: Korporatist sistemler, işçi sendikaları ve işveren örgütleri arasındaki çatışmaları önlemeye yardımcı olur. Bu sistemlerde, işçi sendikaları ve işveren örgütleri, hükümet politikalarının belirlenmesinde işbirliği yaparlar. Bu işbirliği, sosyal çatışmaların önlenmesini ve ekonomik istikrarın sağlanmasını sağlar.
- Ekonomik istikrarı sağlama: Korporatist sistemler, ekonomik istikrarı sağlamaya yardımcı olur. Bu sistemlerde, işçi sendikaları ve işveren örgütleri, hükümet politikalarının belirlenmesinde işbirliği yaparlar. Bu işbirliği, ekonomik politikaların istikrarlı bir şekilde uygulanmasını sağlar.
- İşçi haklarını koruma: Korporatist sistemler, işçi haklarını korumaya yardımcı olur. Bu sistemlerde, işçi sendikaları, işçi haklarını korumak için hükümet politikalarında söz sahibi olurlar. İşçi sendikaları, işçi haklarının korunmasını sağlamak için işverenlerle toplu iş sözleşmeleri imzalarlar.
Korporatizmin Olumsuz Yönleri
Korporatizmin olumlu yönleri olduğu gibi, olumsuz yönleri de vardır. Olumsuz yönleri arasında, demokrasinin zayıflaması, bürokrasi ve yolsuzluk gibi unsurlar yer alır.
- Demokrasinin zayıflaması: Korporatist sistemler, demokrasinin zayıflamasına yol açabilir. Bu sistemlerde, işçi sendikaları ve işveren örgütleri, hükümet politikalarının belirlenmesinde önemli bir rol oynarlar. Bu durum, seçilmiş hükümetlerin yetkisinin zayıflamasına ve demokrasinin işlevselliğinin azalmasına yol açabilir.
- Bürokrasi: Korporatist sistemler, bürokrasiye yol açabilir. Bu sistemlerde, işçi sendikaları ve işveren örgütleri, hükümet politikalarının belirlenmesinde söz sahibi olmak için çok sayıda bürokratik prosedür izlemek zorundadırlar. Bu durum, işçi sendikaları ve işveren örgütlerinin çalışmalarını zorlaştırır ve ekonomik verimliliği azaltır.
- Yolsuzluk: Korporatist sistemler, yolsuzluğa yol açabilir. Bu sistemlerde, işçi sendikaları ve işveren örgütleri, hükümet politikalarının belirlenmesinde söz sahibi olmak için hükümet yetkililerine rüşvet verebilirler. Bu durum, yolsuzluğun yaygınlaşmasına ve ekonomik verimliliğin azalmasına yol açabilir.
Sonuç
Korporatizm, hem olumlu hem de olumsuz yönleri olan bir sistemdir. Olumlu yönleri arasında, sosyal çatışmaları önleme, ekonomik istikrarı sağlama ve işçi haklarını koruma gibi unsurlar yer alır. Olumsuz yönleri arasında ise, demokrasinin zayıflaması, bürokrasi ve yolsuzluk gibi unsurlar yer alır.