Mahsuben Nedir?
Mahsuben, bir borcun başka bir borçla dengelenmesi veya karşılanması işlemidir. Bu, genellikle iki taraf arasında karşılıklı borçların bulunduğu durumlarda yapılır. Mahsuben, borçların ödenmesini kolaylaştırır ve tarafların birbirlerine olan yükümlülüklerini ortadan kaldırır.
Mahsubenin Şartları
Mahsuben işleminin gerçekleşmesi için belirli şartların yerine getirilmesi gerekir. Bu şartlar şunlardır:
- Borçların aynı türden olması gerekir. Örneğin, para borcu ile mal borcu birbirleriyle mahsup edilemez.
- Borçların karşılıklı olması gerekir. Yani, her iki tarafın da birbirine borcu bulunmalıdır.
- Borçların muaccel olması gerekir. Yani, ödeme tarihi gelmiş olmalıdır.
- Borçların kesin ve belirli olması gerekir. Yani, miktarı ve konusu belli olmalıdır.
- Borçların kanunen mahsup edilebilir olması gerekir. Bazı borçlar, kanun gereği mahsup edilemez. Örneğin, nafaka borcu, tazminat borcu ve vergi borcu mahsup edilemez.
Mahsubenin Türleri
Mahsuben, iki şekilde yapılabilir:
- Kanuni mahsup: Kanun tarafından düzenlenen ve tarafların herhangi bir işlemine gerek kalmadan gerçekleşen mahsup türüdür. Örneğin, bir tüketicinin satın aldığı malı iade etmesi durumunda, satıcı tüketiciye ödediği parayı mahsup edebilir.
- Akdi mahsup: Tarafların anlaşmasıyla gerçekleşen mahsup türüdür. Örneğin, iki şirket arasında karşılıklı borçlar bulunuyorsa, bu şirketler anlaşarak borçlarını mahsup edebilirler.
Mahsubenin Hukuki Sonuçları
Mahsuben işleminin gerçekleşmesiyle birlikte, tarafların birbirlerine olan borçları sona erer. Bu, tarafların birbirlerine karşı herhangi bir hak talebinde bulunamayacağı anlamına gelir. Mahsuben işlemi, borçların ödenmesini kolaylaştırır ve tarafların birbirlerine olan yükümlülüklerini ortadan kaldırır.
Mahsuben Örneği
A şirketinin B şirketine 100.000 TL borcu bulunmaktadır. B şirketinin de A şirketine 50.000 TL borcu bulunmaktadır. Bu durumda, A şirketi ve B şirketi anlaşarak borçlarını mahsup edebilirler. Mahsuben işleminin gerçekleşmesiyle birlikte, A şirketinin B şirketine olan borcu 50.000 TL’ye düşer. B şirketinin de A şirketine olan borcu tamamen sona erer.
Sonuç
Mahsuben, borçların ödenmesini kolaylaştıran ve tarafların birbirlerine olan yükümlülüklerini ortadan kaldıran bir işlemdir. Mahsuben işlemi, kanuni veya akdi olarak yapılabilir. Mahsuben işleminin gerçekleşmesiyle birlikte, tarafların birbirlerine olan borçları sona erer.