Neoconlar: Anlamı, Kökeni ve Etkisi
İngilizce Anlamı:
Neocon, “neo-muhafazakar” ifadesinin kısaltmasıdır. Neoconlar, genellikle dış politikada müdahaleci ve askeri güç kullanımını destekleyen, muhafazakar bir siyasi harekettir.
Türkçe Anlamı:
Neoconlar, “yeni muhafazakarlar” olarak da bilinirler. Muhafazakarlığın geleneksel değerlerine bağlı kalırken, dış politikada daha müdahaleci bir yaklaşımı benimserler.
Kökeni:
Neocon hareketi, 1970’lerde ve 1980’lerde Sovyetler Birliği’nin yayılmacılığına karşı muhalefet olarak ortaya çıktı. Neoconlar, Sovyet tehdidini durdurmak için askeri güç kullanılmasını savundular.
Özellikleri:
Neoconların temel özellikleri şunlardır:
- Dış Politikada Müdahaleci: Neoconlar, ABD’nin dünya çapında demokrasiyi ve insan haklarını yaymak için askeri güç kullanması gerektiğine inanırlar.
- Askeri Gücün Kullanılması: Neoconlar, askeri gücün ulusal çıkarları korumak ve düşmanları caydırmak için gerekli olduğuna inanırlar.
- Muhafazakar Değerler: Neoconlar, geleneksel muhafazakar değerlere, örneğin güçlü bir orduya, serbest piyasalara ve sınırlı hükümete inanırlar.
- İsrail Desteği: Neoconlar, İsrail’in güçlü bir destekçisidir ve İsrail’in güvenliğini sağlamak için ABD’nin askeri güç kullanması gerektiğine inanırlar.
Etkisi:
Neoconlar, özellikle 2000’li yıllarda ABD dış politikası üzerinde önemli bir etkiye sahip olmuşlardır. Neoconların etkisi, 2003’teki Irak Savaşı’nın başlatılmasında ve 2011’deki Libya müdahalesinde açıkça görülmüştür.
Eleştiriler:
Neoconlar, dış politikalarındaki müdahaleci yaklaşımları nedeniyle eleştirilmektedir. Eleştirmenler, Neoconların askeri gücün kullanımını çok kolaylaştırdığını ve bunun Orta Doğu’da istikrarsızlığa yol açtığını savunuyorlar.
Sonuç:
Neoconlar, dış politikada müdahaleci ve askeri güç kullanımını destekleyen bir siyasi harekettir. Muhafazakar değerlere bağlı kalırken, geleneksel muhafazakarların dış politikaya ilişkin görüşlerinden farklılaşırlar. Neoconlar, özellikle 2000’li yıllarda ABD dış politikası üzerinde önemli bir etkiye sahip olmuşlardır.