Norm Nedir?
Norm, bir toplumda veya grupta kabul edilen ve uyulması beklenen davranış, inanç veya değerler bütünüdür. Normlar, insanların birbirleriyle etkileşimlerini düzenler ve toplumun işleyişini sağlar.
Normlar, yazılı veya sözlü olarak ifade edilebilir veya örtülü olarak kabul edilebilir. Yazılı normlar, yasalar, yönetmelikler ve kurallar gibi resmi belgelerde yer alır. Sözlü normlar, atasözleri, deyimler ve hikayeler gibi sözlü geleneklerde aktarılır. Örtülü normlar ise, toplumun üyeleri tarafından bilinçli olarak ifade edilmeden kabul edilir ve uyulur.
Normlar, toplumun üyelerinin davranışlarını etkiler. İnsanlar, normlara uymak için baskı hissederler ve normlara aykırı davranışlarda bulunmaktan kaçınırlar. Normlara uymak, insanların toplum tarafından kabul görmesini ve saygı duyulmasını sağlar.
Normlar, toplumun işleyişini sağlar. Normlar, insanların birbirleriyle etkileşimlerini düzenler ve çatışmaları önler. Normlar, ayrıca, toplumun üyelerine güvenlik ve istikrar sağlar.
Normlar, zamanla değişebilir. Toplumun ihtiyaçları ve değerleri değiştiğinde, normlar da değişir. Normların değişmesi, genellikle, toplumsal değişim süreçlerinin bir sonucudur.
Normların Türleri
Normlar, çeşitli şekillerde sınıflandırılabilir. En yaygın norm sınıflandırmalarından biri, resmi normlar ve gayri resmi normlar ayrımıdır.
- Resmi normlar, yazılı veya sözlü olarak ifade edilen ve uyulması zorunlu olan normlardır. Yasalar, yönetmelikler, kurallar ve tüzükler gibi resmi belgelerde yer alırlar. Resmi normlara uymayan kişiler, yaptırım uygulanabilir.
- Gayri resmi normlar, yazılı veya sözlü olarak ifade edilmeyen ve uyulması zorunlu olmayan normlardır. Atasözleri, deyimler, hikayeler ve gelenekler gibi sözlü geleneklerde aktarılırlar. Gayri resmi normlara uymayan kişiler, yaptırım uygulanmaz, ancak toplum tarafından dışlanabilir veya eleştirilebilirler.
Normlar, ayrıca, pozitif normlar ve negatif normlar olarak sınıflandırılabilir.
- Pozitif normlar, yapılması gereken davranışları belirleyen normlardır. Örneğin, dürüst olmak, saygılı olmak, yardımsever olmak gibi davranışlar pozitif normlardır.
- Negatif normlar, yapılmaması gereken davranışları belirleyen normlardır. Örneğin, yalan söylemek, hırsızlık yapmak, cinayet işlemek gibi davranışlar negatif normlardır.
Normların İşlevleri
Normlar, toplumun işleyişinde önemli işlevler görürler. Bu işlevler şunlardır:
- Davranışları düzenler: Normlar, insanların davranışlarını düzenler ve toplumda düzen sağlar. İnsanlar, normlara uymak için baskı hissederler ve normlara aykırı davranışlarda bulunmaktan kaçınırlar.
- Çatışmaları önler: Normlar, insanların birbirleriyle etkileşimlerini düzenler ve çatışmaları önler. İnsanlar, normlara uyduklarında, birbirleriyle uyumlu bir şekilde yaşayabilirler.
- Güvenlik ve istikrar sağlar: Normlar, toplumun üyelerine güvenlik ve istikrar sağlar. İnsanlar, normlara uyduklarında, toplumda güvenli ve istikrarlı bir şekilde yaşayabilirler.
- Toplumsal dayanışmayı sağlar: Normlar, toplumsal dayanışmayı sağlar. İnsanlar, normlara uyduklarında, birbirlerine yardım ederler ve birbirleriyle dayanışma içinde yaşarlar.
Normların Değişimi
Normlar, zamanla değişebilir. Toplumun ihtiyaçları ve değerleri değiştiğinde, normlar da değişir. Normların değişmesi, genellikle, toplumsal değişim süreçlerinin bir sonucudur.
Toplumsal değişim süreçleri, normların değişmesine neden olabilir. Örneğin, ekonomik değişimler, teknolojik değişimler, kültürel değişimler ve siyasi değişimler normların değişmesine neden olabilir.
Normların değişmesi, bazen, toplumsal çatışmalara yol açabilir. Bazı insanlar, yeni normları kabul ederken, bazı insanlar eski normlara bağlı kalmak isteyebilirler. Bu durum, toplumsal çatışmalara yol açabilir.
Normların değişmesi, bazen de, toplumsal ilerlemeye yol açabilir. Yeni normlar, daha adil, daha eşit ve daha özgür bir toplum yaratabilir. Bu nedenle, normların değişmesi, bazen, toplumsal ilerlemenin bir göstergesi olarak kabul edilir.