Parazit Kelimesinde Anlam Değerliklerindeki Farklılıklara Bir Keşif
Giriş
Parazit kelimesi, hem Türkçe hem de birçok dilde sıklıkla kullanılan bir kelimedir. Ancak, bu kelimenin anlamı diller arası ve hatta aynı dilin içinde bile değişkenlik göstrebilmektedir. Bu nedenle, parazit kelimesindeki anlam çeşitliliğini incelemek, dilbilim ve çeviri çalışmaları için önemli bir konudur.
Parazitin Türkçe Anlamı
Türkçenin güncel sözlüğü TDE’ye göre, parazit kelimesinde iki temel anlam karşımıza çıkmaktadır:
- Başka bir canlı üzerinde veya içinde, ondan beslenerek ve ona zarar vererek, yaşamlarını sürdürebilen bitki veya hayvan.
- Başkalarını sülük veya asalak şeklinde kulllanan, onlara yük olup, karşılıklı hiçbir fayda sağlamayan kişi.
Parazitin Ingilizce Anlamı
İngilizcede de parazit kelimesi, Türkçe’dekiyle benzer anlamlara gelmektedir. Ancak, bazı ek anlamları da içermektedir:
- (Tıp) Başka bir organizmanın üzerinde veya içinde, ondan beslenerek ve ona zarar vererek, yaşamlarını sürdürebilen bitki veya hayvan.
- (Botanik) Bir bitkinin, diğer bir bitkinin kök veya gövdesine tutunarak, ondan beslendiren bitki.
- (Zooloji) Bir hayvanın, diğer bir hayvanın vücudu üzerinde veya içinde, ondan beslenerek ve ona zarar vererek, yaşamlarını sürdürebilen hayvan.
- (Sosyoloji) Başkalarını sülük veya asalak şeklinde kulllanan, onlara yük olup, karşılıklı hiçbir fayda sağlamayan kişi.
Anlamsal Farklılıklara Bir Örnek
Parazit kelimesindeki anlamsal farklara bir örnek, “asalak” kelimesidir. Türkçe’de asalak kelimesi, parazitin ikinci anlamıyla eş anlamlıdır. Yani, karşılıklı fayda sağlamayan, sülük veya asalak şeklinde hareket eden kişileri ifade eder. Ancak, ingilizcede “asalak” kelimesi (İng. “freeloader”), parazitin dördüncü anlamıyla eş anlamlıdır. Yani, karşılıklı fayda sağlamayan, sülük veya asalak şeklinde hareket eden kişileri ifade eder.
Sonuç
Parazit kelimesi, hem Türkçe hem de ingilizcede, temelde benzer anlamlara gelmektedir. Ancak, bazı ek anlamları da içerebilmektedir. Bu nedenle, parazit kelimesini çevirirken veya anlamaya çalışırken, kelimenin bağlamını ve dilini gözönünde bulundurmak önemlidir.