Parsiyel Empty Sella Nedir?
Parsiyel empty sella (PES), sella turcica’nın (hipofiz bezinin bulunduğu kafatasındaki çukur) kısmen boş olduğu bir durumdur. Sella turcica’nın tamamının boş olduğu duruma ise empty sella sendromu (ESS) adı verilir. PES, ESS’den daha sık görülür ve genellikle herhangi bir belirtiye neden olmaz. Ancak bazı durumlarda, PES baş ağrısı, görme sorunları ve hormonal dengesizliklere yol açabilir.
PES’in Nedenleri
PES’in kesin nedeni bilinmemekle birlikte, aşağıdaki faktörlerin rol oynayabileceği düşünülmektedir:
- Yüksek kafa içi basıncı: Yüksek kafa içi basıncı, sella turcica’nın genişlemesine ve boşalmasına neden olabilir.
- Hipofiz bezinin küçülmesi: Hipofiz bezinin küçülmesi, sella turcica’da boşluk oluşmasına yol açabilir.
- Doğum kusurları: Bazı doğum kusurları, sella turcica’nın anormal şekilde gelişmesine ve boşalmasına neden olabilir.
- İlaçlar: Bazı ilaçlar, PES’e yol açabilir. Örneğin, kortikosteroidler ve dopamin agonistleri gibi ilaçlar hipofiz bezinin küçülmesine ve sella turcica’da boşluk oluşmasına neden olabilir.
- Travma: Baş travması, sella turcica’nın hasar görmesine ve boşalmasına yol açabilir.
PES’in Belirtileri
PES genellikle herhangi bir belirtiye neden olmaz. Ancak bazı durumlarda, aşağıdaki belirtilere yol açabilir:
- Baş ağrısı: PES’in en sık görülen belirtisi baş ağrısıdır. Baş ağrısı genellikle hafif ila orta şiddettedir ve günlük aktiviteleri etkilemez.
- Görme sorunları: PES, görme alanında daralma ve çift görme gibi görme sorunlarına yol açabilir.
- Hormonal dengesizlikler: PES, hipofiz bezinin hormon üretimini etkileyebilir. Bu durum, adet düzensizlikleri, kısırlık, tiroid sorunları ve büyüme hormonu eksikliği gibi hormonal dengesizliklere yol açabilir.
PES’in Tanısı
PES tanısı, aşağıdaki yöntemlerle konulur:
- Fizik muayene: Doktor, fizik muayene sırasında baş ağrısı, görme sorunları ve hormonal dengesizlikler gibi PES’in belirtilerini arayacaktır.
- Görüntüleme testleri: PES tanısı için genellikle manyetik rezonans görüntüleme (MR) veya bilgisayarlı tomografi (BT) taraması yapılır. Bu görüntüleme testleri, sella turcica’nın boyutunu ve şeklini değerlendirmek için kullanılır.
- Kan testleri: PES tanısı için bazen kan testleri yapılır. Kan testleri, hipofiz bezinin hormon seviyelerini değerlendirmek için kullanılır.
PES’in Tedavisi
PES genellikle herhangi bir tedavi gerektirmez. Ancak bazı durumlarda, aşağıdaki tedavi yöntemleri uygulanabilir:
- Baş ağrısı tedavisi: PES’e bağlı baş ağrısı için ağrı kesiciler veya diğer ilaçlar kullanılabilir.
- Görme sorunları tedavisi: PES’e bağlı görme sorunları için gözlük veya kontakt lens kullanılabilir. Bazı durumlarda, cerrahi tedavi gerekebilir.
- Hormonal dengesizlikler tedavisi: PES’e bağlı hormonal dengesizlikler için hormon replasman tedavisi uygulanabilir.
PES’in Prognozu
PES’in prognozu genellikle iyidir. Çoğu durumda, PES herhangi bir sağlık sorununa yol açmaz ve tedavi gerektirmez. Ancak bazı durumlarda, PES baş ağrısı, görme sorunları ve hormonal dengesizliklere yol açabilir. Bu durumlarda, uygun tedavi ile PES’in belirtileri kontrol altına alınabilir.