Psikolojinin Bilimsel Bir Disiplin Olarak Gelişimi
Psikoloji, insan zihninin ve davranışının bilimsel çalışmasıdır. Yüzyıllar boyunca felsefe ve fizyoloji gibi diğer disiplinlerin bir dalı olarak kabul edilmesine rağmen, 19. yüzyılın sonlarında bağımsız bir bilim dalı olarak ortaya çıkmıştır. Psikolojinin bilimsel bir disiplin haline gelmesi, aşağıdaki önemli gelişmelerin bir sonucudur:
1. Deneysel Yöntemin Uygulanması:
Psikolojinin bilimsel bir disiplin olarak kurulmasında en önemli faktörlerden biri, deneysel yöntemin benimsenmesiydi. Deneysel yöntem, değişkenleri kontrol ederek ve gözlemlenebilir sonuçları ölçerek neden-sonuç ilişkilerini belirlemeye izin verir. Wilhelm Wundt, 1879’da Leipzig’de ilk psikoloji laboratuvarını kurdu ve deneysel yöntemi psikolojik araştırmaya uyguladı.
2. Nesnel Gözlemin Vurgulanması:
Psikolojinin bilimsel bir disiplin haline gelmesi için bir diğer önemli gelişme, nesnel gözlemin vurgulanmasıydı. Psikologlar, öznel deneyimleri ve iç gözlemleri bilimsel araştırmanın temel unsurları olarak kabul etmek yerine, gözlemlenebilir davranışlara odaklandılar. Bu, psikolojinin daha güvenilir ve tekrarlanabilir bir bilim haline gelmesine yardımcı oldu.
3. Fizyolojik Psikolojinin Gelişimi:
Fizyolojik psikoloji, zihinsel süreçlerin fizyolojik temellerini inceleyen bir psikoloji dalıdır. 19. yüzyılda, fizyologlar beyin ve sinir sisteminin işleyişini araştırmaya başladılar. Bu araştırmalar, zihinsel süreçlerin fiziksel süreçlerle nasıl bağlantılı olduğunu anlamamıza yardımcı oldu ve psikolojinin bilimsel temelini güçlendirdi.
4. Evrim Teorisinin Etkisi:
Charles Darwin’in evrim teorisi, psikolojinin gelişiminde önemli bir rol oynadı. Evrim teorisi, insan zihninin ve davranışının doğal seçilim yoluyla geliştiğini öne sürdü. Bu, psikologların insan davranışını evrimsel bir perspektiften incelemelerine yol açtı ve psikolojinin bilimsel bir disiplin olarak kabul edilmesine katkıda bulundu.
5. Psikanalizin Ortaya Çıkışı:
Sigmund Freud’un psikanaliz teorisi, psikolojinin bilimsel bir disiplin olarak gelişmesine hem yardımcı oldu hem de zarar verdi. Psikanaliz, bilinçdışı zihnin insan davranışını nasıl etkilediğini vurguladı ve psikologların zihinsel süreçlerin daha derin bir anlayışını geliştirmelerine yardımcı oldu. Ancak, psikanalizin bilimsel olarak test edilmesi zordu ve bu da bazı psikologların psikolojinin bilimsel bir disiplin olarak meşruiyetine şüphe duymasına neden oldu.
6. Davranışçılığın Yükselişi:
- yüzyılın başlarında, davranışçılık psikolojide baskın bir güç haline geldi. Davranışçılar, gözlemlenebilir davranışlara odaklandılar ve zihinsel süreçlerin bilimsel olarak incelenemeyeceğini savundular. Davranışçılık, psikolojinin bilimsel bir disiplin olarak kabul edilmesine yardımcı oldu, ancak aynı zamanda zihinsel süreçlerin önemini de göz ardı etti.
7. Bilişsel Devrim:
1950’lerde ve 1960’larda, bilişsel devrim psikolojide meydana geldi. Bilişsel psikologlar, zihinsel süreçleri, örneğin hafıza, dikkat ve problem çözme gibi, bilimsel olarak incelemeye odaklandılar. Bilişsel devrim, psikolojinin bilimsel bir disiplin olarak kabul edilmesine yardımcı oldu ve zihinsel süreçlerin anlaşılmasında önemli ilerlemelere yol açtı.
Sonuç:
Psikolojinin bilimsel bir disiplin olarak gelişimi, deneysel yöntemin uygulanması, nesnel gözlemin vurgulanması, fizyolojik psikolojinin gelişimi, evrim teorisinin etkisi, psikanalizin ortaya çıkışı, davranışçılığın yükselişi ve bilişsel devrim gibi bir dizi önemli gelişmenin sonucudur. Bu gelişmeler, psikolojinin güvenilir, tekrarlanabilir ve nesnel bir bilim haline gelmesine yardımcı olmuştur. Bugün psikoloji, insan zihninin ve davranışının anlaşılmasında önemli bir rol oynayan, gelişen ve dinamik bir bilim dalıdır.