Resesif
Resesif, baskılanmış veya gizli anlamına gelen bir terimdir. Genetikte, resesif bir gen, ancak her iki ebeveynden de miras alındığında fenotipte ifade edilen bir gendir. Baskın bir gen, yalnızca bir ebeveynden miras alındığında bile fenotipte ifade edilir.
Resesif genler, genellikle baskın genler tarafından maskelenir. Bu nedenle, bir birey resesif bir genin iki kopyasını taşısa bile, bu genin fenotipte ifade edilmesi için baskın genin iki kopyasının da bulunması gerekir.
Resesif genler, çeşitli genetik hastalıklara neden olabilir. Örneğin, kistik fibroz, orak hücreli anemi ve Huntington hastalığı resesif genler tarafından kalıtılır.
Resesif Genlerin Kalıtımı
Resesif genler, ebeveynlerden çocuklara Mendel kalıtım yasalarına göre aktarılır. Mendel kalıtım yasaları, Gregor Mendel tarafından 1860’larda keşfedilmiştir. Bu yasalar, genlerin nasıl kalıtıldığını ve fenotipin nasıl belirlendiğini açıklar.
Mendel kalıtım yasalarına göre, her birey her gen için iki alel taşır. Aleller, bir genin farklı formlarıdır. Bir alel baskın olabilir veya resesif olabilir. Baskın alel, fenotipte ifade edilirken, resesif alel yalnızca her iki ebeveynden de miras alındığında fenotipte ifade edilir.
Örneğin, kahverengi göz rengi baskın bir özelliktir, mavi göz rengi ise resesif bir özelliktir. Kahverengi gözlü bir birey, kahverengi göz rengi alelini her iki ebeveynden de miras almış olabilir veya kahverengi göz rengi alelini bir ebeveynden, mavi göz rengi alelini ise diğer ebeveynden miras almış olabilir. Mavi gözlü bir birey ise, mavi göz rengi alelini her iki ebeveynden de miras almış olmalıdır.
Resesif Genlerin Fenotipte İfade Edilmesi
Resesif genler, ancak her iki ebeveynden de miras alındığında fenotipte ifade edilir. Bu nedenle, resesif bir gen taşıyan bireyler genellikle sağlıklıdır ve hastalık belirtileri göstermezler. Ancak, resesif bir gen taşıyan iki birey çocuk sahibi olduğunda, çocuklarının resesif hastalığa yakalanma riski vardır.
Resesif hastalıkların görülme sıklığı, popülasyondaki resesif gen taşıyıcılarının sayısına bağlıdır. Resesif gen taşıyıcılarının sayısı ne kadar fazlaysa, resesif hastalıkların görülme sıklığı da o kadar yüksektir.
Resesif Genlerin Tanısı
Resesif genler, genetik testlerle tespit edilebilir. Genetik testler, DNA’daki genlerin yapısını analiz ederek yapılır. Genetik testler, resesif gen taşıyıcılarını tespit etmek ve resesif hastalıkların tanısını koymak için kullanılır.
Resesif Genlerin Tedavisi
Resesif hastalıkların tedavisi, hastalığın türüne bağlıdır. Bazı resesif hastalıklar için etkili tedaviler mevcuttur, ancak bazı resesif hastalıklar için henüz etkili bir tedavi bulunamamıştır.
Resesif Genlerin Önlenmesi
Resesif hastalıkların önlenmesi, resesif gen taşıyıcılarının tespit edilmesi ve bu kişilerin çocuk sahibi olmaktan kaçınmasıyla mümkündür. Genetik testler, resesif gen taşıyıcılarını tespit etmek için kullanılabilir. Resesif gen taşıyıcıları, çocuk sahibi olmaktan kaçınarak veya tüp bebek yöntemiyle çocuk sahibi olarak resesif hastalıkların görülme sıklığını azaltabilirler.