Selenyum Nedir?
Selenyum, periyodik tablonun 34. elementidir. Simgesi Se’dir. Gri renkli, yarı metalik bir elementtir. Selenyum, doğada nadir bulunur ve genellikle diğer elementlerle birlikte bulunur. Selenyumun en yaygın bileşikleri selenyum dioksit ve selenyum sülfürüdür.
Selenyumun Tarihi
Selenyum, 1817 yılında İsveçli kimyager Jöns Jakob Berzelius tarafından keşfedildi. Berzelius, selenyumun tellür ve kükürt ile benzer özelliklere sahip olduğunu fark etti ve ona “selenyum” adını verdi. Selenyum adı, Yunanca “ay” anlamına gelen “selene” kelimesinden türemiştir.
Selenyumun Özellikleri
Selenyum, gri renkli, yarı metalik bir elementtir. Erime noktası 220 °C, kaynama noktası 685 °C’dir. Selenyum, suda ve asitlerde çözünmez, ancak bazlarda çözünür. Selenyum, iyi bir elektrik iletkenidir ve fotoelektrik özelliğe sahiptir.
Selenyumun Kullanım Alanları
Selenyum, çeşitli alanlarda kullanılır. Bunlardan bazıları şunlardır:
- Cam ve seramik üretiminde kullanılır.
- Yarı iletken üretiminde kullanılır.
- Fotoğrafçılıkta kullanılır.
- Tıbbi görüntülemede kullanılır.
- Kanser tedavisinde kullanılır.
- Gıda takviyelerinde kullanılır.
Selenyumun Sağlık Faydaları
Selenyum, insan sağlığı için önemli bir elementtir. Selenyum, vücuttaki birçok önemli işlevi yerine getirir. Bunlardan bazıları şunlardır:
- Bağışıklık sistemini güçlendirir.
- Kanser riskini azaltır.
- Kalp hastalığı riskini azaltır.
- Tiroid bezinin düzgün çalışmasını sağlar.
- Üreme sağlığını destekler.
- Beyin fonksiyonlarını iyileştirir.
Selenyum Eksikliği
Selenyum eksikliği, çeşitli sağlık sorunlarına yol açabilir. Bunlardan bazıları şunlardır:
- Bağışıklık sisteminin zayıflaması
- Kanser riskinin artması
- Kalp hastalığı riskinin artması
- Tiroid bezinin düzgün çalışmaması
- Üreme sağlığının bozulması
- Beyin fonksiyonlarının bozulması
Selenyum Fazlalığı
Selenyum fazlalığı da çeşitli sağlık sorunlarına yol açabilir. Bunlardan bazıları şunlardır:
- Saç dökülmesi
- Tırnak kırılması
- Cilt sorunları
- Sinir sistemi sorunları
- Böbrek sorunları
Selenyumun Günlük Alımı
Selenyumun günlük alımı, yaşa, cinsiyete ve sağlık durumuna göre değişir. Genel olarak, yetişkinlerin günlük selenyum ihtiyacı 55 mikrogramdır. Hamile kadınların günlük selenyum ihtiyacı 60 mikrogram, emziren kadınların günlük selenyum ihtiyacı ise 70 mikrogramdır.
Selenyum İçeren Besinler
Selenyum, çeşitli besinlerde bulunur. Bunlardan bazıları şunlardır:
- Brezilya fıstığı
- Ton balığı
- Sardalya
- Somon
- Hindi
- Tavuk
- Sığır eti
- Domuz eti
- Yumurta
- Süt
- Peynir
- Yoğurt
- Tam tahıllar
- Baklagiller
- Sebzeler
- Meyveler
Selenyum Takviyeleri
Selenyum eksikliği olan kişiler, doktor kontrolünde selenyum takviyeleri kullanabilirler. Selenyum takviyeleri, genellikle tablet veya kapsül formunda bulunur. Selenyum takviyeleri kullanmadan önce, doktorunuza danışmanız önemlidir.