Selfish: Bencillik ve Öz Çıkarın Psikolojisi
Bencillik, kişinin kendi çıkarlarını başkalarının çıkarlarının önüne koyma eğilimidir. Bu, başkalarının ihtiyaçlarını veya isteklerini görmezden gelmek veya kendi çıkarlarını elde etmek için başkalarını manipüle etmek veya sömürmek şeklinde olabilir. Bencillik, hem bireysel hem de toplumsal düzeyde olumsuz sonuçlara yol açabilir.
Bencilliğin Nedenleri
Bencilliğin birçok farklı nedeni olabilir. Bunlardan bazıları şunlardır:
- Evrimsel psikoloji: Evrimsel psikologlar, bencilliğin hayatta kalma ve üreme şansını artırmak için evrimleşmiş bir özellik olduğunu savunurlar. Bu görüşe göre, bencil insanlar başkalarının çıkarlarını kendi çıkarlarının önüne koyduklarında, hayatta kalma ve üreme şanslarını artırırlar.
- Sosyal öğrenme: Bencillik, sosyal öğrenme yoluyla da öğrenilebilir. Çocuklar, bencil davranışların ödüllendirildiğini ve bencil olmayan davranışların cezalandırıldığını gördüklerinde, bencil davranışları taklit etme eğilimindedirler.
- Kişilik özellikleri: Bazı kişilik özellikleri bencilliğe daha yatkın hale getirebilir. Örneğin, narsisizm ve psikopati gibi kişilik özellikleri bencillikle ilişkilidir.
- Durumsal faktörler: Bazı durumlarda, insanlar bencil davranışlar sergileyebilirler. Örneğin, kaynakların kıt olduğu durumlarda, insanlar kendi çıkarlarını başkalarının çıkarlarının önüne koyma eğilimindedirler.
Bencilliğin Sonuçları
Bencillik, hem bireysel hem de toplumsal düzeyde olumsuz sonuçlara yol açabilir.
- Bireysel düzeyde: Bencillik, yalnızlık, depresyon ve anksiyete gibi ruhsal sorunlara yol açabilir. Ayrıca, bencil insanlar başkalarıyla sağlıklı ilişkiler kurmakta zorluk çekebilirler.
- Toplumsal düzeyde: Bencillik, işbirliği ve yardımlaşmayı zorlaştırır. Bu, toplumsal uyumun bozulmasına ve suç oranlarının artmasına yol açabilir. Ayrıca, bencillik çevresel sorunlara da katkıda bulunabilir.
Bencillikle Başa Çıkma
Bencillikle başa çıkmak için yapılabilecek birkaç şey vardır. Bunlardan bazıları şunlardır:
- Bencil davranışların farkına varmak: İlk adım, bencil davranışların farkına varmaktır. Bu, başkalarının ihtiyaçlarını ve isteklerini görmezden geldiğinizde veya kendi çıkarlarınızı elde etmek için başkalarını manipüle ettiğinizde veya sömürdüğünüzde olabilir.
- Bencil davranışların nedenlerini anlamak: Bencil davranışlarınızın nedenlerini anlamak, bunları değiştirmenize yardımcı olabilir. Örneğin, bencil davranışlarınızın evrimsel psikolojiden kaynaklandığını düşünüyorsanız, başkalarına yardım etmenin de hayatta kalma ve üreme şansınızı artırabileceğini hatırlayabilirsiniz.
- Bencil davranışları değiştirmek: Bencil davranışlarınızın nedenlerini anladıktan sonra, bunları değiştirmek için adımlar atabilirsiniz. Örneğin, başkalarının ihtiyaçlarını ve isteklerini daha fazla dikkate alabilir, başkalarını manipüle etmek veya sömürmek yerine işbirliği ve yardımlaşmayı tercih edebilirsiniz.
- Profesyonel yardım almak: Bencillikle başa çıkmakta zorluk çekiyorsanız, profesyonel yardım alabilirsiniz. Bir terapist, bencilliğinizin nedenlerini anlamanıza ve bunları değiştirmeniz için stratejiler geliştirmenize yardımcı olabilir.
Sonuç
Bencillik, hem bireysel hem de toplumsal düzeyde olumsuz sonuçlara yol açabilen bir özelliktir. Ancak, bencillikle başa çıkmak için yapılabilecek birkaç şey vardır. Bencil davranışlarınızın farkına vararak, nedenlerini anlayarak ve bunları değiştirmek için adımlar atarak, bencilliğin olumsuz sonuçlarından kaçınabilirsiniz.