Somut Norm Denetimi
Somut norm denetimi, bir mahkemenin belirli bir davada uygulanacak hukuk kuralının anayasaya uygunluğunu incelemesidir. Bu, mahkemenin, davanın taraflarından birinin anayasaya aykırı olduğunu iddia ettiği bir hukuk kuralının geçerliliğini belirlemesi anlamına gelir.
Somut norm denetimi, soyut norm denetiminden farklıdır. Soyut norm denetimi, bir mahkemenin belirli bir davada uygulanmayacak olan bir hukuk kuralının anayasaya uygunluğunu incelemesidir. Bu, mahkemenin, bir hukuk kuralının genel olarak anayasaya uygun olup olmadığını belirlemesi anlamına gelir.
Somut norm denetimi, anayasa mahkemelerinin yetkisi dahilindedir. Anayasa mahkemeleri, anayasaya aykırı hukuk kurallarını iptal etme yetkisine sahiptir. Bu yetki, anayasa mahkemelerinin anayasayı koruma görevinden kaynaklanmaktadır.
Somut norm denetimi, hukuk sisteminin önemli bir parçasıdır. Bu denetim, anayasaya aykırı hukuk kurallarının uygulanmasını önler ve böylece anayasanın üstünlüğünü sağlar.
Somut Norm Denetiminin Konusu
Somut norm denetiminin konusu, belirli bir davada uygulanacak olan hukuk kuralının anayasaya uygunluğudur. Bu, mahkemenin, davanın taraflarından birinin anayasaya aykırı olduğunu iddia ettiği bir hukuk kuralının geçerliliğini belirlemesi anlamına gelir.
Somut norm denetiminin konusu olabilecek hukuk kuralları şunlardır:
- Kanunlar
- Tüzükler
- Yönetmelikler
- Kararlar
- Genelgeler
- İçtihatlar
Somut norm denetiminin konusu olamayacak hukuk kuralları şunlardır:
- Anayasa
- Uluslararası sözleşmeler
- Cumhurbaşkanlığı kararnameleri
Somut Norm Denetiminin Aşamaları
Somut norm denetimi, üç aşamada gerçekleştirilir:
- İddia aşaması: Bu aşamada, davanın taraflarından biri, uygulanacak olan hukuk kuralının anayasaya aykırı olduğunu iddia eder.
- İnceleme aşaması: Bu aşamada, mahkeme, hukuk kuralının anayasaya uygunluğunu inceler.
- Karar aşaması: Bu aşamada, mahkeme, hukuk kuralının anayasaya uygun olup olmadığına ilişkin kararını verir.
Somut Norm Denetiminin Sonuçları
Somut norm denetiminin sonuçları şunlar olabilir:
- Hukuk kuralının anayasaya uygun olduğuna karar verilir.
- Hukuk kuralının anayasaya aykırı olduğuna karar verilir.
- Hukuk kuralının kısmen anayasaya uygun olduğuna karar verilir.
Hukuk kuralının anayasaya aykırı olduğuna karar verilmesi durumunda, mahkeme, hukuk kuralını iptal eder. Hukuk kuralının kısmen anayasaya uygun olduğuna karar verilmesi durumunda, mahkeme, hukuk kuralının anayasaya aykırı olan kısmını iptal eder.
Somut Norm Denetiminin Önemi
Somut norm denetimi, hukuk sisteminin önemli bir parçasıdır. Bu denetim, anayasaya aykırı hukuk kurallarının uygulanmasını önler ve böylece anayasanın üstünlüğünü sağlar.
Somut norm denetimi, aynı zamanda, hukuk güvenliğini de sağlar. Hukuk güvenliği, insanların hukuk kurallarının ne olduğunu ve bu kuralların nasıl uygulanacağını bilmeleri anlamına gelir. Somut norm denetimi, hukuk kurallarının anayasaya uygunluğunu belirleyerek, hukuk güvenliğini sağlar.
Sonuç
Somut norm denetimi, anayasa mahkemelerinin yetkisi dahilindedir. Bu denetim, belirli bir davada uygulanacak olan hukuk kuralının anayasaya uygunluğunu inceler. Somut norm denetiminin sonuçları, hukuk kuralının anayasaya uygun olduğuna, anayasaya aykırı olduğuna veya kısmen anayasaya uygun olduğuna karar verilmesi olabilir. Somut norm denetimi, hukuk sisteminin önemli bir parçasıdır ve anayasanın üstünlüğünü ve hukuk güvenliğini sağlar.