Tame Nedir?
Tame, bir hayvanın evcilleştirilmesi ve insan kontrolü altına alınması sürecidir. Bu süreç, hayvanın doğal davranışlarının değiştirilmesi ve insan ihtiyaçlarına uygun hale getirilmesini içerir. Tame hayvanlar, genellikle yiyecek, barınak ve koruma karşılığında insanlara hizmet ederler.
Tame, binlerce yıldır uygulanan bir uygulamadır. İlk olarak, insanlar avcılık ve toplamacılık yaparken hayvanları evcilleştirmeye başladılar. Bu hayvanlar, insanlara yiyecek, kürk ve ulaşım sağlıyorlardı. Daha sonra, tarımın gelişmesiyle birlikte hayvanlar tarım işlerinde de kullanılmaya başlandı.
Günümüzde, tame hayvanlar birçok farklı amaçla kullanılmaktadır. Evcil hayvanlar olarak beslenen hayvanlar, insanlara arkadaşlık ve eğlence sağlarlar. Çalışma hayvanları olarak kullanılan hayvanlar, tarım, ulaşım ve güvenlik gibi alanlarda insanlara yardımcı olurlar. Laboratuvar hayvanları olarak kullanılan hayvanlar ise, tıbbi araştırmalarda kullanılırlar.
Tame Nasıl Yapılır?
Tame, sabır ve tutarlılık gerektiren bir süreçtir. Genellikle, hayvanın yavruyken evcilleştirilmesi daha kolaydır. Ancak, yetişkin hayvanlar da evcilleştirilebilir.
Tame sürecinde, hayvanın doğal davranışları değiştirilerek insan ihtiyaçlarına uygun hale getirilir. Bu, hayvanın eğitimi ve sosyalleştirilmesi yoluyla yapılır. Eğitim, hayvanın belirli komutları öğrenmesini sağlar. Sosyalleştirme ise, hayvanın insanlarla ve diğer hayvanlarla uyumlu bir şekilde yaşamasını sağlar.
Tame Hayvanların Faydaları
Tame hayvanlar, insanlara birçok fayda sağlar. Bunlar arasında şunlar yer alır:
- Yiyecek: Tame hayvanlar, insanlara yiyecek sağlarlar. Örneğin, inekler süt ve et, tavuklar yumurta ve et, domuzlar et sağlarlar.
- Kürk: Tame hayvanlar, insanlara kürk sağlarlar. Örneğin, koyunlar yün, tavşanlar kürk sağlarlar.
- Ulaşım: Tame hayvanlar, insanlara ulaşım sağlarlar. Örneğin, atlar ve eşekler yük taşımacılığında, develer çöl bölgelerinde ulaşımda kullanılırlar.
- Güvenlik: Tame hayvanlar, insanlara güvenlik sağlarlar. Örneğin, köpekler bekçilik yaparlar, atlar polis ve ordu tarafından kullanılırlar.
- Arkadaşlık ve eğlence: Tame hayvanlar, insanlara arkadaşlık ve eğlence sağlarlar. Örneğin, kediler ve köpekler evcil hayvan olarak beslenirler, kuşlar şarkılarıyla insanlara keyif verirler.
Tame Hayvanların Zararları
Tame hayvanlar, insanlara fayda sağlamalarının yanı sıra bazı zararlar da verebilirler. Bunlar arasında şunlar yer alır:
- Hastalıklar: Tame hayvanlar, insanlara hastalık bulaştırabilirler. Örneğin, köpekler kuduz, kediler toksoplazmoz, kuşlar grip hastalığı bulaştırabilirler.
- Alerjiler: Tame hayvanlar, insanlarda alerjiye neden olabilirler. Örneğin, kedi tüyü, köpek tüyü ve kuş tüyü alerjiye neden olabilir.
- Saldırılar: Tame hayvanlar, insanlara saldırabilirler. Örneğin, köpekler ısırabilir, kediler tırmalayabilir, atlar tekmeleyebilirler.
- Çevresel zararlar: Tame hayvanlar, çevreye zarar verebilirler. Örneğin, inekler metan gazı salarak küresel ısınmaya katkıda bulunurlar, domuzlar su kaynaklarını kirletirler, tavuklar ormanları yok ederler.
Tame Hayvanların Korunması
Tame hayvanlar, insan hayatının önemli bir parçasıdır. Ancak, bu hayvanların korunması ve refahının sağlanması önemlidir. Tame hayvanların korunması için yapılabilecekler şunlardır:
- Hayvan hakları yasalarının çıkarılması ve uygulanması
- Hayvan barınaklarının kurulması ve desteklenmesi
- Hayvanların kısırlaştırılması ve aşılanması
- Hayvanlara yönelik zulmün önlenmesi
- Hayvanların doğal yaşam alanlarının korunması
Faydalı Siteler ve Dosyalar
- Hayvan Hakları Federasyonu: https://www.havyanhaklarifederasyonu.org/
- Hayvan Barınakları Derneği: https://www.hayvanbarinaklaridernegi.org/
- Hayvan Hakları İzleme Komitesi: https://www.hayvanhaklariizlemekomitesi.org/
- Hayvan Hakları Bildirgesi: https://www.hayvanhaklaribildirgesi.org/
- Hayvan Hakları Sözleşmesi: https://www.hayvanhaklari.org/sozlesme/