Tardif Diskinezi Nedir?
Tardif diskinezi (TD), antipsikotik ilaçların uzun süreli kullanımıyla ilişkili bir hareket bozukluğudur. Bu durum, istemsiz hareketlere, kas spazmlarına ve tik benzeri hareketlere neden olabilir. TD, genellikle ağız, dil, yüz ve uzuvlarda görülür.
TD’nin Belirtileri Nelerdir?
TD’nin belirtileri şunlardır:
- Ağızda, dilde, yüzde ve uzuvlarda istemsiz hareketler
- Kas spazmları
- Tik benzeri hareketler
- Yutma güçlüğü
- Konuşma zorluğu
- Yeme zorluğu
- Uyku sorunları
- Depresyon
- Anksiyete
TD’nin Nedenleri Nelerdir?
TD’nin kesin nedeni bilinmemektedir, ancak antipsikotik ilaçların uzun süreli kullanımıyla ilişkili olduğu düşünülmektedir. Antipsikotik ilaçlar, şizofreni, bipolar bozukluk ve diğer psikotik bozuklukların tedavisinde kullanılan ilaçlardır. Bu ilaçlar, beyindeki dopamin seviyelerini etkileyerek çalışırlar. Dopamin, hareket, duygu ve düşünce gibi birçok vücut fonksiyonunda rol oynayan bir nörotransmitterdir. Antipsikotik ilaçlar, dopamin seviyelerini düşürerek psikotik semptomları kontrol altına alırlar. Ancak, bu ilaçların uzun süreli kullanımı, dopamin seviyelerinin aşırı düşmesine ve TD’nin gelişmesine yol açabilir.
TD’nin Risk Faktörleri Nelerdir?
TD’nin risk faktörleri şunlardır:
- Antipsikotik ilaçların uzun süreli kullanımı
- Yaşlılık
- Kadın olmak
- Beyin hasarı
- Madde bağımlılığı
- Diyabet
- Kalp hastalığı
- Böbrek hastalığı
- Karaciğer hastalığı
TD’nin Tanısı Nasıl Konulur?
TD’nin tanısı, doktor tarafından yapılan fizik muayene ve tıbbi geçmiş sorgusu ile konulur. Doktor, hastayı muayene ederek istemsiz hareketleri ve kas spazmlarını tespit edebilir. Ayrıca, hastanın tıbbi geçmişini sorarak antipsikotik ilaç kullanımı ve diğer risk faktörlerini belirleyebilir.
TD’nin Tedavisi Nasıl Yapılır?
TD’nin tedavisi, altta yatan nedeni ortadan kaldırmaya yöneliktir. Antipsikotik ilaçların kullanımı kesildiğinde veya azaltıldığında TD belirtileri genellikle azalır veya tamamen kaybolur. Ancak, bazı durumlarda TD kalıcı olabilir. Bu durumda, semptomları kontrol altına almak için ilaç tedavisi veya diğer tedavi yöntemleri uygulanabilir.
TD’nin Önlenmesi Nasıl Yapılır?
TD’nin önlenmesi için şunlar yapılabilir:
- Antipsikotik ilaçların uzun süreli kullanımı önlenmelidir.
- Antipsikotik ilaçlar kullanılıyorsa, doz mümkün olduğunca düşük tutulmalıdır.
- Antipsikotik ilaçlar kullanırken düzenli olarak doktor kontrolünden geçilmelidir.
- TD belirtileri görülürse, hemen doktora başvurulmalıdır.