Birleşmiş Milletler Fikrinin Doğuşu: Bilim İnsanının Öncü Rolü
Giriş
Birleşmiş Milletler (BM), uluslararası ilişkilerde önemli bir rol oynayan, küresel işbirliği ve barışın korunması için çalışan bir hükümetlerarası kuruluştur. BM’nin kökenleri, 20. yüzyılın ortalarında, dünya çapında yıkıma yol açan iki büyük savaşın ardından ortaya çıkmıştır. Ancak BM fikrinin ilk kez ortaya atılması, bu savaşlardan çok önce, bir bilim insanının vizyoner düşüncesine dayanmaktadır.
İlk Öneri: Immanuel Kant
Birleşmiş Milletler fikrinin ilk kez ortaya atılması, 18. yüzyılın sonlarında Alman filozof Immanuel Kant’a atfedilir. Kant, 1795 yılında yayınlanan “Ebedi Barış Üzerine” adlı eserinde, uluslararası ilişkilerde barış ve işbirliğini sağlamak için bir “uluslar birliği” kurulmasını önerdi. Kant’ın önerisi, o dönemde Avrupa’da yaygın olan savaş ve çatışma ortamına bir tepkiydi.
Kant’ın uluslar birliği fikri, uluslararası hukukun üstünlüğüne, devletlerin egemenliğine saygıya ve uluslararası anlaşmazlıkların barışçıl yollarla çözülmesine dayanıyordu. Kant, böyle bir birliğin, savaşları önlemeye, barışı korumaya ve uluslararası işbirliğini teşvik etmeye yardımcı olacağına inanıyordu.
20. Yüzyılın Başlarında Yenilenen Öneri
Kant’ın uluslar birliği fikri, 19. yüzyıl boyunca büyük ölçüde göz ardı edildi. Ancak 20. yüzyılın başlarında, Birinci Dünya Savaşı’nın yıkıcı sonuçları, uluslararası işbirliği ihtiyacını yeniden gündeme getirdi. 1919’da Milletler Cemiyeti kuruldu, ancak bu kuruluş, üye devletler arasındaki anlaşmazlıkları çözmede yetersiz kaldı ve İkinci Dünya Savaşı’nı önleyemedi.
İkinci Dünya Savaşı Sonrası: BM’nin Doğuşu
İkinci Dünya Savaşı’nın sona ermesinden sonra, uluslararası işbirliği ihtiyacı daha da belirgin hale geldi. 1945 yılında, 51 ülke San Francisco’da bir araya gelerek Birleşmiş Milletler Antlaşması’nı imzaladı. Antlaşma, BM’nin amaçlarını ve ilkelerini belirledi ve kuruluşun resmi olarak 24 Ekim 1945’te kurulmasına yol açtı.
Sonuç
Birleşmiş Milletler fikri, Immanuel Kant’ın 18. yüzyılın sonlarında ortaya attığı vizyoner bir öneriden doğmuştur. Kant’ın uluslar birliği fikri, 20. yüzyılın başlarında yenilendi ve İkinci Dünya Savaşı’nın yıkıcı sonuçları, uluslararası işbirliği ihtiyacını yeniden gündeme getirdi. 1945 yılında Birleşmiş Milletler Antlaşması’nın imzalanmasıyla BM resmen kuruldu ve o zamandan beri küresel barış ve işbirliği için çalışmaya devam etmektedir.
İngilizce-Türkçe Çeviri
- United Nations (UN): Birleşmiş Milletler (BM)
- intergovernmental organization: hükümetlerarası kuruluş
- international relations: uluslararası ilişkiler
- global cooperation: küresel işbirliği
- peacekeeping: barışın korunması
- precursor: öncü
- visionary: vizyoner
- League of Nations: Milletler Cemiyeti
- Treaty of Versailles: Versay Antlaşması
- charter: antlaşma
- principles: ilkeler
- establishment: kuruluş