Taun
Taun, Yersinia pestis bakterisinin neden olduğu, pireler tarafından bulaşan bir hastalıktır. Genellikle kemirgenlerde görülür, ancak insanlara da bulaşabilir. Taun, üç ana formda görülür: bubonik taun, pnömonik taun ve septisemi taunu.
Bubonik Taun
Bubonik taun, taunun en yaygın formudur. Pireler tarafından ısırıldıktan sonra bakteriler deriye girer ve lenf düğümlerine yayılır. Lenf düğümleri şişer ve ağrılı hale gelir. Diğer semptomlar arasında ateş, titreme, baş ağrısı ve halsizlik bulunur.
Pnömonik Taun
Pnömonik taun, taunun akciğerleri etkileyen formudur. Bakteriler akciğerlere girdiğinde zatürreye neden olur. Semptomlar arasında öksürük, balgam, ateş, titreme ve nefes darlığı bulunur.
Septisemi Taunu
Septisemi taunu, taunun kan dolaşımını etkileyen formudur. Bakteriler kan dolaşımına girdiğinde organlara yayılır ve organ yetmezliğine neden olur. Semptomlar arasında ateş, titreme, baş ağrısı, halsizlik, mide bulantısı ve kusma bulunur.
Taun Nasıl Bulaşır?
Taun, genellikle pireler tarafından ısırıldıktan sonra bulaşır. Pireler, kemirgenlerin kanını emerken bakterileri alır ve daha sonra insanları ısırdığında bakterileri insanlara bulaştırır. Taun ayrıca, enfekte hayvanların etini veya sütünü tüketerek de bulaşabilir.
Taun Belirtileri Nelerdir?
Taun belirtileri, hastalığın türüne göre değişir. Bubonik taun belirtileri arasında şunlar bulunur:
- Şişmiş ve ağrılı lenf düğümleri
- Ateş
- Titreme
- Baş ağrısı
- Halsizlik
Pnömonik taun belirtileri arasında şunlar bulunur:
- Öksürük
- Balgam
- Ateş
- Titreme
- Nefes darlığı
Septisemi taunu belirtileri arasında şunlar bulunur:
- Ateş
- Titreme
- Baş ağrısı
- Halsizlik
- Mide bulantısı
- Kusma
Taun Nasıl Tedavi Edilir?
Taun, antibiyotiklerle tedavi edilir. Tedaviye erken başlanması önemlidir, çünkü taun ölümcül bir hastalıktır.
Taundan Nasıl Korunulur?
Taundan korunmak için şunları yapabilirsiniz:
- Pire ısırıklarından kaçının.
- Enfekte hayvanların etini veya sütünü tüketmeyin.
- Taun salgını olan bölgelere seyahat etmeyin.
- Taun aşısı olun.
Taun Aşısı
Taun aşısı, tauna karşı koruma sağlayan bir aşıdır. Aşı, canlı veya ölü bakterilerden yapılır. Taun aşısı, genellikle seyahat eden kişilere ve taun salgını olan bölgelere yaşayan kişilere önerilir.
Taun Hakkında Faydalı Siteler
- Dünya Sağlık Örgütü (WHO): https://www.who.int/
- ABD Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezleri (CDC): https://www.cdc.gov/
- Avrupa Hastalık Önleme ve Kontrol Merkezi (ECDC): https://www.ecdc.europa.eu/
Taun Hakkında Faydalı Dosyalar
- Taun hakkında bilgi içeren bir PDF dosyası: https://www.who.int/csr/resources/publications/plague/WHO_CDS_CSR_EDC_99_2.pdf
- Taun aşısı hakkında bilgi içeren bir PDF dosyası: https://www.cdc.gov/vaccines/vpd/plague/index.html