TBMM Nedir?
Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM), Türkiye Cumhuriyeti’nin yasama organıdır. 600 üyeden oluşur ve üyeler dört yılda bir yapılan genel seçimlerle seçilir. TBMM’nin başkanı Meclis Başkanıdır ve Meclis Başkanı tarafından seçilen iki Başkanvekili tarafından desteklenir.
TBMM’nin görevleri şunlardır:
- Kanun çıkarmak
- Hükümeti denetlemek
- Bütçeyi onaylamak
- Uluslararası anlaşmaları onaylamak
- Cumhurbaşkanını seçmek
- Anayasa Mahkemesi üyelerini seçmek
- Yükseköğretim Kurulu üyelerini seçmek
- Radyo ve Televizyon Üst Kurulu üyelerini seçmek
TBMM, Ankara’da bulunan Türkiye Büyük Millet Meclisi Binası’nda toplanır. Meclis binası, 1920 yılında inşa edilmiştir ve 1923 yılında TBMM’nin ilk toplantısına ev sahipliği yapmıştır.
TBMM’nin Tarihi
TBMM, 23 Nisan 1920 tarihinde Ankara’da toplanmıştır. Meclisin ilk başkanı Mustafa Kemal Atatürk’tür. TBMM, Kurtuluş Savaşı sırasında Türkiye’nin yönetimini üstlenmiş ve savaşın kazanılmasında önemli bir rol oynamıştır.
Kurtuluş Savaşı’nın ardından TBMM, Türkiye Cumhuriyeti’nin kuruluşunu ilan etmiştir. Cumhuriyetin ilk yıllarında TBMM, ülkenin yeniden inşası ve kalkınması için önemli çalışmalar yapmıştır.
1950 yılında yapılan genel seçimler sonrasında TBMM’de Demokrat Parti iktidara gelmiştir. Demokrat Parti, ülkede çok partili demokrasiye geçişi sağlamıştır.
1960 yılında yapılan askeri darbe sonrasında TBMM feshedilmiştir. Askeri yönetim, 1961 yılında yeni bir anayasa hazırlamış ve TBMM’yi yeniden toplamıştır.
1980 yılında yapılan askeri darbe sonrasında TBMM yine feshedilmiştir. Askeri yönetim, 1982 yılında yeni bir anayasa hazırlamış ve TBMM’yi yeniden toplamıştır.
TBMM’nin Yapısı
TBMM, 600 üyeden oluşur. Üyeler, dört yılda bir yapılan genel seçimlerle seçilir. Seçimler, nispi temsil sistemiyle yapılır.
TBMM’nin başkanı Meclis Başkanıdır. Meclis Başkanı, TBMM üyeleri tarafından seçilir. Meclis Başkanı, Meclis’in çalışmalarını yönetir ve Meclis’i temsil eder.
Meclis Başkanı tarafından seçilen iki Başkanvekili, Meclis Başkanına yardımcı olur. Başkanvekilleri, Meclis Başkanı’nın yokluğunda Meclis’i yönetirler.
TBMM’de 25 daimi komisyon bulunmaktadır. Komisyonlar, Meclis’in çalışmalarını kolaylaştırmak için kurulmuştur. Komisyonlar, kanun tasarılarını inceler ve rapor hazırlar.
TBMM’nin Çalışma Usulü
TBMM, yılda iki kez toplanır. İlk toplantı dönemi Ekim ayında başlar ve Mayıs ayında sona erer. İkinci toplantı dönemi ise Kasım ayında başlar ve Nisan ayında sona erer.
TBMM, haftada üç gün toplanır. Toplantılar, Salı, Çarşamba ve Perşembe günleri yapılır. Toplantılar, saat 10.00’da başlar ve saat 17.00’de sona erer.
TBMM’de kanun tasarıları, hükümet veya milletvekilleri tarafından sunulabilir. Kanun tasarıları, öncelikle ilgili komisyona gönderilir. Komisyon, kanun tasarısını inceler ve rapor hazırlar. Rapor, TBMM Genel Kurulu’nda görüşülür ve oylanır. Kanun tasarısı, Genel Kurul’da kabul edilirse yasalaşır.
TBMM, hükümeti de denetler. Hükümet, TBMM’ye karşı sorumludur. TBMM, hükümete soru önergesi, gensoru önergesi ve araştırma önergesi verebilir. Hükümet, TBMM’nin bu önergelerine cevap vermek zorundadır.
TBMM, bütçeyi de onaylar. Hükümet, her yıl TBMM’ye bütçe tasarısı sunar. Bütçe tasarısı, TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu tarafından incelenir ve rapor hazırlanır. Rapor, TBMM Genel Kurulu’nda görüşülür ve oylanır. Bütçe tasarısı, Genel Kurul’da kabul edilirse yasalaşır.
TBMM, uluslararası anlaşmaları da onaylar. Hükümet, uluslararası anlaşmaları TBMM’ye sunar. Uluslararası anlaşmalar, TBMM Dışişleri Komisyonu tarafından incelenir ve rapor hazırlanır. Rapor, TBMM Genel Kurulu’nda görüşülür ve oylanır. Uluslararası anlaşmalar, Genel Kurul’da kabul edilirse yasalaşır.
TBMM, Cumhurbaşkanını da seçer. Cumhurbaşkanı, TBMM üyeleri tarafından seçilir. Cumhurbaşkanı adayı, TBMM üyelerinin üçte ikisinin oyu ile seçilir.
TBMM, Anayasa Mahkemesi üyelerini de seçer. Anayasa Mahkemesi üyeleri, TBMM üyeleri tarafından dörtte üç çoğunlukla seçilir.
TBMM, Yükseköğretim Kurulu üyelerini de seçer. Yükseköğretim Kurulu üyeleri, TBMM üyeleri tarafından üçte iki çoğunlukla seçilir.
TBMM, Radyo ve Televizyon Üst Kurulu üyelerini de seçer. Radyo ve Televizyon Üst Kurulu üyeleri, TBMM üyeleri tarafından dörtte üç çoğunlukla seçilir.