Tourette Hastalığı Nedir?
Tourette sendromu, tiklerle karakterize bir nörolojik bozukluktur. Tikler, istemsiz, tekrarlayan hareketler veya seslerdir. Tourette sendromlu kişiler genellikle birden fazla tik türüne sahiptir ve tikler zamanla değişebilir.
Tourette sendromunun nedeni bilinmemekle birlikte, genetik ve çevresel faktörlerin rol oynadığı düşünülmektedir. Tourette sendromu genellikle çocukluk döneminde başlar ve erkeklerde kızlara göre daha sık görülür.
Tourette sendromunun tedavisi yoktur, ancak tikleri kontrol altına almak için ilaçlar ve davranış terapisi kullanılabilir. Tourette sendromlu kişilerin çoğu normal bir yaşam sürebilir.
Tourette Sendromunun Belirtileri
Tourette sendromunun en belirgin belirtileri tiklerdir. Tikler, istemsiz, tekrarlayan hareketler veya seslerdir. Tourette sendromlu kişiler genellikle birden fazla tik türüne sahiptir ve tikler zamanla değişebilir.
En yaygın tik türleri şunlardır:
-
Motor tikler: Bunlar, vücudun herhangi bir bölümünü etkileyebilen istemsiz hareketlerdir. En yaygın motor tikler şunlardır:
- Göz kırpma
- Baş sallama
- Omuz silkme
- El sallama
- Ayak vurma
-
Sesli tikler: Bunlar, istemsiz olarak üretilen seslerdir. En yaygın sesli tikler şunlardır:
- Öksürme
- Boğaz temizleme
- Hırıltı
- Çığlık atma
- Küfür etme
Tourette sendromlu kişiler ayrıca dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu (DEHB), obsesif kompulsif bozukluk (OKB) ve öğrenme güçlüğü gibi diğer sorunlar yaşayabilirler.
Tourette Sendromunun Nedenleri
Tourette sendromunun nedeni bilinmemekle birlikte, genetik ve çevresel faktörlerin rol oynadığı düşünülmektedir.
Genetik faktörler: Tourette sendromlu kişilerin birinci derece akrabalarında Tourette sendromu veya diğer tik bozuklukları olma olasılığı daha yüksektir. Bu, Tourette sendromunun genetik bir bileşene sahip olduğunu düşündürmektedir.
Çevresel faktörler: Bazı çevresel faktörlerin Tourette sendromu riskini artırabileceği düşünülmektedir. Bu faktörler şunlardır:
* Doğum öncesi maruziyet: Tourette sendromlu kişilerin annelerinin hamilelik sırasında sigara içmesi veya alkol kullanması gibi bazı faktörlere maruz kalması riski artırabilir.
* Doğum sonrası maruziyet: Tourette sendromlu kişilerin çocukluk döneminde baş yaralanması veya enfeksiyon gibi bazı faktörlere maruz kalması riski artırabilir.
Tourette Sendromunun Teşhisi
Tourette sendromunun teşhisi, tıbbi öykü ve fizik muayene temelinde yapılır. Doktorunuz, tiklerinizin türünü, sıklığını ve şiddetini değerlendirecektir. Ayrıca, diğer tıbbi sorunları ekarte etmek için kan testleri veya görüntüleme testleri isteyebilir.
Tourette Sendromunun Tedavisi
Tourette sendromunun tedavisi yoktur, ancak tikleri kontrol altına almak için ilaçlar ve davranış terapisi kullanılabilir.
İlaçlar: Tourette sendromu tedavisinde kullanılan ilaçlar şunlardır:
* Dopamin reseptör blokerleri: Bu ilaçlar, tikleri azaltmaya yardımcı olabilir. En yaygın olarak kullanılan dopamin reseptör blokerleri şunlardır:
* Haloperidol
* Pimozid
* Risperidon
* Aripiprazol
* Alfa-2 adrenerjik reseptör agonistleri: Bu ilaçlar da tikleri azaltmaya yardımcı olabilir. En yaygın olarak kullanılan alfa-2 adrenerjik reseptör agonistleri şunlardır:
* Klonidin
* Guanfasin
Davranış terapisi: Davranış terapisi, tikleri kontrol altına almak için kullanılan bir tür psikoterapidir. Davranış terapisi sırasında, terapistiniz size tiklerinizi fark etmeyi ve kontrol etmeyi öğretecektir.
Tourette Sendromlu Kişilerin Yaşamı
Tourette sendromlu kişilerin çoğu normal bir yaşam sürebilir. Ancak, bazı Tourette sendromlu kişiler tikleri nedeniyle okulda veya işte zorluk çekebilirler. Ayrıca, Tourette sendromlu kişilerde dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu (DEHB), obsesif kompulsif bozukluk (OKB) ve öğrenme güçlüğü gibi diğer sorunlar yaşama riski daha yüksektir.
Tourette sendromlu kişilere destek olmak için yapılabilecek şeyler şunlardır:
- Tikleri kabul edin ve yargılamayın.
- Tikleri kontrol altına almak için ilaçlar ve davranış terapisi gibi tedavileri destekleyin.
- Tourette sendromlu kişilerin okulda veya işte karşılaşabilecekleri zorluklarla başa çıkmalarına yardımcı olun.
- Tourette sendromlu kişilerin sosyalleşmesini ve arkadaş edinmesini teşvik edin.