Trombin: Kan Pıhtılaşmasının Anahtarı
Trombin, kan pıhtılaşmasının son aşamasında rol oynayan bir enzimdir. Protrombinden oluşur ve fibrinojenin fibrine dönüşmesini katalize eder. Fibrin, kan pıhtısının yapısal iskeletini oluşturan bir proteindir.
Trombinin Yapısı ve Özellikleri
Trombin, iki polipeptit zincirinden oluşan bir glikoproteindir. A zinciri 365 amino asit, B zinciri ise 259 amino asit içerir. Trombinin moleküler ağırlığı yaklaşık 36.000 daltondur.
Trombin, pH 7,4’te en aktiftir. Isıya duyarlıdır ve 56°C’de inaktive olur. Trombin, ayrıca, çeşitli proteaz inhibitörleri tarafından inhibe edilebilir.
Trombinin Oluşumu
Trombin, protrombinden trombin dönüştürücü (trombin) adı verilen bir enzim tarafından oluşturulur. Trombin dönüştürücü, trombositler ve endotel hücreleri tarafından üretilir.
Trombin oluşumu, kan pıhtılaşmasının son aşamasıdır. Kan pıhtılaşması, bir dizi karmaşık reaksiyonlar sonucu gerçekleşir. Bu reaksiyonlar, kan damarının hasar görmesiyle başlar. Hasarlı kan damarından kan dışarı sızmaya başlar. Kan dışarı sızdığında, trombositler aktive olur ve trombin dönüştürücü üretmeye başlar. Trombin dönüştürücü, protrombini trombine dönüştürür. Trombin, fibrinojeni fibrine dönüştürür. Fibrin, kan pıhtısının yapısal iskeletini oluşturur.
Trombinin Fonksiyonları
Trombinin başlıca fonksiyonu, kan pıhtılaşmasını sağlamaktır. Trombin, ayrıca, aşağıdaki fonksiyonlara sahiptir:
- Vasküler düz kas hücrelerinin kasılmasını uyarır.
- Endotel hücrelerinin çoğalmasını uyarır.
- Lökositlerin aktivasyonunu uyarır.
- Pıhtı çözünmesini inhibe eder.
Trombinin Klinik Önemi
Trombin, kan pıhtılaşmasının anahtarıdır. Trombin eksikliği, kanama eğilimine yol açabilir. Trombin fazlalığı ise, tromboza yol açabilir.
Trombin eksikliği, nadir görülen bir hastalıktır. Bu hastalık, genellikle, genetik faktörlere bağlıdır. Trombin eksikliği olan hastalarda, kanama eğilimi görülür. Bu hastalar, küçük yaralanmalarda bile aşırı kanama yaşayabilirler.
Trombin fazlalığı, daha sık görülen bir hastalıktır. Bu hastalık, genellikle, trombofili adı verilen bir durumdan kaynaklanır. Trombofili, kan pıhtılaşma eğiliminin artmasıdır. Trombofili olan kişilerde, tromboz riski yüksektir. Tromboz, kan damarında oluşan pıhtıdır. Tromboz, kalp krizi, felç ve pulmoner emboli gibi ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir.
Trombin İnhibitörleri
Trombin inhibitörleri, trombinin aktivitesini bloke eden ilaçlardır. Trombin inhibitörleri, trombozun tedavisinde kullanılır. Trombin inhibitörleri, ayrıca, koroner arter bypass greft cerrahisi ve perkütan koroner girişim gibi işlemler sırasında kullanılır.
Trombin inhibitörlerinin başlıca yan etkileri şunlardır:
- Kanama eğilimi
- Mide bulantısı
- Kusma
- İshal
- Karın ağrısı
- Baş ağrısı
- Baş dönmesi
- Yorgunluk
Trombin inhibitörleri, doktor kontrolünde kullanılmalıdır.