Türemiş Sıfat Nedir?
Türemiş sıfat, bir isimden, fiilden veya zarftan türetilen ve bir ismi niteleyen sıfattır. Türemiş sıfatlar, genellikle ekler kullanılarak oluşturulur. Örneğin, “ağaç” isminden “ağaçlı” sıfatı, “sevmek” fiilinden “sevimli” sıfatı ve “hızlı” zarfından “hızlıca” sıfatı türetilebilir.
Türemiş sıfatlar, Türkçede çok yaygın olarak kullanılır. Bir ismi nitelemek için kullanılan sıfatların çoğu türemiştir. Örneğin, “güzel”, “büyük”, “küçük”, “uzun”, “kısa”, “geniş”, “dar”, “ağır”, “hafif”, “sıcak”, “soğuk”, “ıslak”, “kuru” gibi sıfatların hepsi türemiştir.
Türemiş sıfatlar, bir ismi daha belirgin ve anlaşılır hale getirmek için kullanılır. Örneğin, “ağaç” kelimesi tek başına kullanıldığında, hangi ağaçtan bahsedildiği anlaşılmaz. Ancak, “ağaçlı” sıfatı kullanıldığında, ağaçların bulunduğu bir yerden bahsedildiği anlaşılır.
Türemiş sıfatlar, bir ismi daha ilgi çekici hale getirmek için de kullanılır. Örneğin, “güzel” sıfatı kullanıldığında, bir ismin daha çekici ve hoş olduğu anlaşılır.
Türemiş Sıfatların Oluşumu
Türemiş sıfatlar, genellikle ekler kullanılarak oluşturulur. Bu ekler, ismin, fiilin veya zarfın sonuna getirilir. Örneğin, “ağaç” isminden “ağaçlı” sıfatı “-lı” eki kullanılarak türetilmiştir. “Sevmek” fiilinden “sevimli” sıfatı “-imsi” eki kullanılarak türetilmiştir. “Hızlı” zarfından “hızlıca” sıfatı “-ca” eki kullanılarak türetilmiştir.
Türemiş sıfatların oluşumunda kullanılan ekler şunlardır:
- “-lı” eki: “ağaçlı”, “ormanlı”, “dağlı”, “denizli” gibi sıfatlar oluşturur.
- “-si” eki: “güzel”, “büyük”, “küçük”, “uzun”, “kısa” gibi sıfatlar oluşturur.
- “-imsi” eki: “sevimli”, “hoşgörülü”, “merhametli”, “adaletli” gibi sıfatlar oluşturur.
- “-ca” eki: “hızlıca”, “yavaşça”, “kolayca”, “zorca” gibi sıfatlar oluşturur.
- “-ce” eki: “Türkçe”, “İngilizce”, “Fransızca”, “Almanca” gibi sıfatlar oluşturur.
- “-ki” eki: “insanki”, “hayvansal”, “bitkisel”, “madensel” gibi sıfatlar oluşturur.
- “-sal” eki: “kültürel”, “sanatsal”, “bilimsel”, “teknik” gibi sıfatlar oluşturur.
Türemiş Sıfatların Kullanımı
Türemiş sıfatlar, bir ismi nitelemek için kullanılır. Bir ismi niteleyen türemiş sıfat, ismin önüne veya sonuna getirilebilir. Örneğin, “ağaçlı yol” veya “yol ağaçlı” denilebilir.
Türemiş sıfatlar, bir ismi daha belirgin ve anlaşılır hale getirmek için kullanılır. Örneğin, “ağaçlı yol” dendiğinde, ağaçların bulunduğu bir yoldan bahsedildiği anlaşılır.
Türemiş sıfatlar, bir ismi daha ilgi çekici hale getirmek için de kullanılır. Örneğin, “güzel kız” dendiğinde, kızın çekici ve hoş olduğu anlaşılır.
Türemiş sıfatlar, bir ismi daha özel hale getirmek için de kullanılır. Örneğin, “Türkçe kitap” dendiğinde, kitabın Türkçe dilinde olduğu anlaşılır.
Türemiş Sıfatların Örnekleri
- ağaçlı yol
- ormanlı dağ
- denizli şehir
- güzel kız
- büyük ev
- küçük araba
- uzun boylu adam
- kısa boylu kadın
- sevimli kedi
- hoşgörülü öğretmen
- merhametli doktor
- adaletli hakim
- hızlıca koşmak
- yavaşça yürümek
- kolayca öğrenmek
- zorca başarmak
- Türkçe kitap
- İngilizce film
- Fransızca şarkı
- Almanca şiir
- insanki davranış
- hayvansal içgüdü
- bitkisel ürün
- madensel kaynak
- kültürel miras
- sanatsal eser
- bilimsel araştırma
- teknik bilgi
Sonuç
Türemiş sıfatlar, Türkçede çok yaygın olarak kullanılır. Bir ismi nitelemek için kullanılan sıfatların çoğu türemiştir. Türemiş sıfatlar, bir ismi daha belirgin ve anlaşılır hale getirmek, daha ilgi çekici hale getirmek, daha özel hale getirmek için kullanılır.