Vaccinated: Aşılanmış
Anlamı:
- Bir hastalığa karşı aşılanmış olan kişi.
- Bir hastalığa karşı aşılanmış olan hayvan.
Örnekler:
- The child was vaccinated against measles, mumps, and rubella. (Çocuk kızamık, kabakulak ve kızamıkçığa karşı aşılandı.)
- The dog was vaccinated against rabies. (Köpek kuduza karşı aşılandı.)
Aşılama:
Aşılama, bir hastalığa karşı bağışıklık sağlamak için bir aşı kullanma işlemidir. Aşılar, zayıflatılmış veya öldürülmüş mikroorganizmalar veya mikroorganizmaların parçalarından yapılır. Aşılar, vücudun mikroorganizmaya karşı antikor üretmesini sağlar. Antikorlar, mikroorganizmanın vücuda girmesini önler veya mikroorganizmanın vücutta çoğalmasını engeller.
Aşılama Tarihi:
Aşılama, yüzyıllardır kullanılan bir uygulamadır. İlk aşı, 1796 yılında Edward Jenner tarafından çiçek hastalığına karşı geliştirildi. Jenner, çiçek hastalığına yakalanmış bir sütçünün oğlundan alınan sıvıyı, sağlıklı bir çocuğun koluna enjekte etti. Çocuk, çiçek hastalığına yakalanmadı. Bu deney, aşılamanın çiçek hastalığına karşı etkili olduğunu gösterdi.
Aşılama Türleri:
- Canlı aşılar: Canlı aşılar, zayıflatılmış mikroorganizmalar içerir. Zayıflatılmış mikroorganizmalar, vücutta çoğalamaz, ancak bağışıklık sisteminin mikroorganizmaya karşı antikor üretmesini sağlar.
- Ölü aşılar: Ölü aşılar, öldürülmüş mikroorganizmalar içerir. Öldürülmüş mikroorganizmalar, vücutta çoğalamaz ve bağışıklık sisteminin mikroorganizmaya karşı antikor üretmesini sağlar.
- Toksoid aşılar: Toksoid aşılar, mikroorganizmaların ürettiği toksinleri içerir. Toksinler, mikroorganizmaların vücuda verdiği zarardan sorumludur. Toksoid aşılar, vücudun toksinlere karşı antikor üretmesini sağlar.
Aşılama Programı:
Türkiye’de, çocuklara rutin olarak uygulanan aşılar şunlardır:
- Hepatit B aşısı
- Kızamık, kabakulak ve kızamıkçık (MMR) aşısı
- Çocuk felci aşısı
- Difteri, tetanos ve boğmaca (DTP) aşısı
- Hib aşısı
- Rotavirüs aşısı
- Pnömokok aşısı
- Meningokok aşısı
Aşılama Önemi:
Aşılama, önlenebilir hastalıklara karşı en etkili korunma yöntemidir. Aşılama, hastalığın yayılmasını önler ve hastalığın neden olduğu ölümleri azaltır. Aşılama, ayrıca, aşılanan kişinin sağlıklı bir yaşam sürmesini sağlar.
Aşılama Yan Etkileri:
Aşılar, genellikle güvenlidir. Ancak, bazı kişilerde aşılama sonrası yan etkiler görülebilir. Aşılama sonrası görülebilecek yan etkiler şunlardır:
- Ağrı
- Kızarıklık
- Şişlik
- Ateş
- Baş ağrısı
- Bulantı
- Kusma
- İshal
Aşılama sonrası görülen yan etkiler, genellikle hafiftir ve birkaç gün içinde geçer. Ancak, bazı kişilerde aşılama sonrası ciddi yan etkiler görülebilir. Aşılama sonrası görülebilecek ciddi yan etkiler şunlardır:
- Alerjik reaksiyon
- Guillain-Barré sendromu
- Multipl skleroz
- Otizm
Aşılama sonrası görülen ciddi yan etkiler, çok nadirdir. Ancak, aşılama öncesi bu yan etkiler hakkında bilgi sahibi olmak önemlidir.
Aşılama Karşıtlığı:
Aşılama karşıtlığı, aşıların güvenli olmadığı ve aşıların hastalıklara neden olduğu inancıdır. Aşılama karşıtlığı, aşılama oranlarının düşmesine ve önlenebilir hastalıkların yayılmasına neden olabilir. Aşılama karşıtlığı, özellikle çocuklarda önlenebilir hastalıklara yakalanma riskini artırır.
Sonuç:
Aşılama, önlenebilir hastalıklara karşı en etkili korunma yöntemidir. Aşılama, hastalığın yayılmasını önler ve hastalığın neden olduğu ölümleri azaltır. Aşılama, ayrıca, aşılanan kişinin sağlıklı bir yaşam sürmesini sağlar. Aşılama, güvenli ve etkili bir uygulamadır. Aşılama karşıtlığı, aşılama oranlarının düşmesine ve önlenebilir hastalıkların yayılmasına neden olabilir. Aşılama karşıtlığı, özellikle çocuklarda önlenebilir hastalıklara yakalanma riskini artırır.