Yergi
İngilizce: Satire
Türkçe: Yergi
Tanım:
Yergi, bir kişiyi, kurumu veya durumu alaycı veya eleştirel bir şekilde tasvir eden bir edebiyat türüdür. Yergi, genellikle mizah veya alay yoluyla yapılır ve hedefini gülünç veya değersiz göstermeyi amaçlar. Yergi, toplumsal sorunları eleştirmek, siyasi liderleri hicvetmek veya sadece eğlendirmek için kullanılabilir.
Yerginin Tarihi:
Yergi, antik çağlardan beri var olan bir edebiyat türüdür. İlk yergi örnekleri, MÖ 5. yüzyılda Yunanistan’da ortaya çıkmıştır. Aristofanes, Sokrates ve Platon gibi filozoflar, yergiyi toplumsal sorunları eleştirmek için kullanmışlardır. Yergi, Roma İmparatorluğu döneminde de popüler bir edebiyat türüydü. Juvenal ve Persius gibi şairler, yergiyi siyasi liderleri hicvetmek için kullanmışlardır.
Orta Çağ’da yergi, dini ve ahlaki konuları eleştirmek için kullanılmıştır. Dante Alighieri’nin İlahi Komedya adlı eseri, yerginin en önemli örneklerinden biridir. Rönesans döneminde yergi, daha seküler bir hale gelmiştir. François Rabelais ve Miguel de Cervantes gibi yazarlar, yergiyi toplumsal sorunları ve insan doğasını eleştirmek için kullanmışlardır.
Aydınlanma Çağı’nda yergi, toplumsal ve siyasi değişimleri eleştirmek için kullanılmıştır. Jonathan Swift, Alexander Pope ve Voltaire gibi yazarlar, yergiyi toplumun kusurlarını ortaya çıkarmak için kullanmışlardır.
-
yüzyılda yergi, daha romantik ve duygusal bir hale gelmiştir. Heinrich Heine, Victor Hugo ve Charles Baudelaire gibi şairler, yergiyi kişisel duygularını ve deneyimlerini ifade etmek için kullanmışlardır.
-
yüzyılda yergi, daha politik ve eleştirel bir hale gelmiştir. George Orwell, Aldous Huxley ve Kurt Vonnegut gibi yazarlar, yergiyi totalitarizmi, savaşları ve çevre sorunlarını eleştirmek için kullanmışlardır.
Yerginin Türleri:
Yergi, çeşitli türlerde olabilir. En yaygın yergi türleri şunlardır:
- Siyasi yergi: Siyasi liderleri ve politikaları eleştirir.
- Toplumsal yergi: Toplumsal sorunları ve değerleri eleştirir.
- Ahlaki yergi: İnsan doğasını ve ahlaki değerleri eleştirir.
- Dini yergi: Dini inançları ve uygulamaları eleştirir.
- Kişisel yergi: Belirli bir kişiyi veya grubu eleştirir.
Yerginin Özellikleri:
Yergi, genellikle aşağıdaki özelliklere sahiptir:
- Alaycılık: Yergi, genellikle alaycı bir üslupla yazılır.
- Mizah: Yergi, genellikle mizah yoluyla yapılır.
- Eleştiri: Yergi, genellikle bir kişiyi, kurumu veya durumu eleştirir.
- Abartma: Yergi, genellikle abartma yoluyla yapılır.
- Sembolizm: Yergi, genellikle semboller yoluyla yapılır.
Yerginin Önemi:
Yergi, edebiyatın önemli bir türüdür. Yergi, toplumsal sorunları eleştirmek, siyasi liderleri hicvetmek veya sadece eğlendirmek için kullanılabilir. Yergi, insanların düşüncelerini ve duygularını ifade etmelerine yardımcı olabilir. Ayrıca, yergi, insanların dünyayı daha iyi anlamalarına yardımcı olabilir.
Yerginin Örnekleri:
- Aristofanes’in Bulutlar adlı eseri, Sokrates’i hicveden bir yergidir.
- Juvenal’in Hicivler adlı eseri, Roma İmparatorluğu’nun ahlaki çöküşünü eleştiren bir yergidir.
- Dante Alighieri’nin İlahi Komedya adlı eseri, dini ve ahlaki konuları eleştiren bir yergidir.
- François Rabelais’in Gargantua ve Pantagruel adlı eseri, toplumsal sorunları ve insan doğasını eleştiren bir yergidir.
- Jonathan Swift’in Gulliver’in Gezileri adlı eseri, İngiliz toplumunu eleştiren bir yergidir.
- Alexander Pope’un Dunciad adlı eseri, edebiyat dünyasındaki kötü yazarları hicveden bir yergidir.
- Voltaire’in Candide adlı eseri, felsefi ve dini konuları eleştiren bir yergidir.
- George Orwell’in Hayvan Çiftliği adlı eseri, totalitarizmi eleştiren bir yergidir.
- Aldous Huxley’in Cesur Yeni Dünya adlı eseri, tüketim toplumunu eleştiren bir yergidir.
- Kurt Vonnegut’un Kedi Beşiği adlı eseri, savaşları ve çevre sorunlarını eleştiren bir yergidir.